धान उत्पादन घटेसँगै मूल्यमा पनि गिरावट

मोरङ । बेमौसमी वर्षाका कारण यस वर्ष मोरङ जिल्लामा धान उत्पादन घटेको छ । धान उत्पादनका हिसाबले देशकै प्रमुख जिल्लामध्ये एक मानिने मोरङमा गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष दुई हजार ८४ मेट्रिक टन धान उत्पादन घटेको हो ।

मोरङस्थित कृषि ज्ञान केन्द्रकी प्रमुख दीपा देवका अनुसार कात्तिक दोस्रो सातामा परेको बेमौसमी वर्षाले पाक्दै गरेको धानमा क्षति पुगेका कारण उत्पादन घटेको प्रारम्भिक आकलन गरिएको छ । उनका अनुसार गत वर्ष जिल्लामा तीन लाख ३९ हजार ३ दशमलव ४५ मेट्रिक टन धान उत्पादन भएकोमा यस वर्ष तीन लाख ३६ हजार ९१९ दशमलव ४१ मेट्रिक टनमा सीमित भएको छ ।

उत्पादनसँगै उत्पादकत्वमा पनि सामान्य गिरावट देखिएको छ । गत वर्ष प्रतिहेक्टर चार दशमलव ८८ मेट्रिक टन धान उत्पादन भएको मोरङमा यस वर्ष प्रतिहेक्टर चार दशमलव ८५ मेट्रिक टन मात्रै उत्पादन भएको तथ्याङ्क छ । यस वर्ष जिल्लामा कुल ६९ हजार ४६७ दशमलव ९२ हेक्टर क्षेत्रफलमा धानखेती गरिएको थियो ।

कृषिविज्ञ राजेन्द्र उप्रेतीका अनुसार खेतीयोग्य जमिन आसपासका खोलानाला मासिँदै जाँदा पानीको निकास हुन नसकेको र त्यसको असर पाकेको धानमा परेका कारण उत्पादन घटेको हुनसक्छ । “धान उत्पादन राम्रो देखिए पनि थन्क्याउने समयमा परेको बेमौसमी वर्षाले ठूलो क्षति पुर्‍याएको छ,” उनले बताए ।

धान उत्पादन घटेसँगै बजार मूल्यमा समेत गिरावट आएको छ । बेलबारी नगरपालिका–११ भाङबारीका किसान वीरेन्द्र खत्रीले करिब छ बिघा जमिनमा लगाएको धानखेतीमध्ये करिब ९० मन धान बेमौसमी वर्षाका कारण नोक्सान भएको बताए । उत्पादन घट्नुका साथै धानको मूल्य पनि घटेकाले किसान थप चिन्तित बनेको उनको भनाइ छ ।

खत्रीका अनुसार यस वर्ष धानको बजार मूल्य प्रतिमन एक हजार २०० देखि एक हजार ३०० रुपैयाँसम्म मात्र रहेको छ । गत वर्षको सोही अवधिमा धान प्रतिमन एक हजार ७०० देखि एक हजार ८०० रुपैयाँसम्म कारोबार भएको थियो ।

किसानहरू उत्पादन लागत बढ्दै जानु र बजार मूल्य घट्नुले धानखेतीप्रति निराशा बढ्दै गएको बताउँछन् । उनीहरूले बेमौसमी वर्षाबाट हुने क्षति न्यूनीकरण, उचित निकास व्यवस्थापन र न्यूनतम समर्थन मूल्य निर्धारण गर्न सरकारसँग माग गरेका छन् ।