५४ वर्षदेखि भारतमा थुनिएका चिनियाँ सैनिक घर फर्किने आशामा

भारतमा गएको ५४ वर्षदेखि फसेका चिनियाँ सैनिक वाङ छीले छिट्टै नै आफू चीन जान सक्ने आशा ब्यक्त गरेका छन् । चिनिया दूतावासका अधिकारीले वाङ छीसँग भेट गरी उनलाई मद्दत गर्ने विश्वास दिलाएका छन् । भारत–चीन लडाईँको दौरानमा वाङ बाटो बिराएर भारत पुगेका थिए । त्यतिबेला नै उनी भारतमा गिरफ्तारीमा परे । पक्राउ परेपछि उनले पूरा सजायँ पनि भोेगे । तर पनि उनी चीन फर्किन सकेनन् । भारतले ‘एक्जिट भिसा’ नदिएका कारण उनी चीन जान सकेनन् । उनी भारतमै भारतीय नागरिकसँग नयाँ घरजम बसाए । ५४ वर्षदेखि भारतमा गुमनाम पारिएका वाङलाई बीबीसीले सार्वजनिक गरिदिएपछि चिनिया अधिकारीहरुले चासो बढाए । चिनियाँ दूतावासका अधिकारीले आफ्नो खोजखबरका लागि र आफ्नो बारेमा बुझ्न आफ्नो घर आएको वाङ बताउँछन् । भारत सरकारले चीन जाने अनुमति दिएमा र त्यससँग सम्बन्धित कागजपत्र दिएमा आफू चीन जान सक्ने बताउँछन् । उनले आफू छिट्टै नै चीन जाने आशा ब्यक्त गरेका छन् । चिनिया दूतावासका काउन्सिलर यान शियाओचे जब वाङलाई भेट्न उनको घर गएका थिए, उनका साथमा दूतावासका अरु कर्मचारी तथा चिनियाँ मिडियाका केही पत्रकार पनि थिए । उनीहरुले वाङको परिवारलाई भेट गरी उनीहरुको साथमा फोटो पनि खिचाएका छन् । शियाओचेले भारत र चीनबीच अत्यन्त राम्रो सम्बन्ध रहेकाले दुवै देश मिलेर यो समस्या समाधान गर्ने बताएको बीबीसीले जनाएको छ । चिनियाँ दूतावासका अधिकारीहरु वाङ बसेको घरमा पुग्दा उनका छिमेकीहरु पनि जम्मा भए र उनीहरुले खुशी ब्यक्त गरे । चीनले लामो समयपछि वाङको खोजी गरेकोमा खुशी ब्यक्त गरे । त्याहाँ विभिन्न किसिमको अफवाह पनि फैलिएको छ । केहीले वाङलाई लाखौं रुपैयाँ प्राप्त भएको र बाँकी जीवन खुशीसाथ बिताउने बताए । लामो समयसम्म पनि वाङको हेरविचार गरेको भन्दै चिनिया दूतावासका काउन्सिलर शियाओचेले छिमेकीलाई पनि धन्यवाद दिए । कसरी फसे वाङ ? ७७ वर्षका वाङ चीनको शियानयाङ शहरमा जन्मिएका थिए । ५४ वर्षअघिदेखि भारतमा फसेका उनको जीवन कुनै उपन्यास वा फिल्मको भन्दा कम छैन । केही दिनअघि वाङले आफ्नो वास्ताविकता खुलासा गरेका थिए । सन् १९६३ मा उनको भाग्य सधैका लागि बदलियो । भारत चीन युद्धका क्रममा पहाडी जंगलबाट बाटो बिराएर भारतको अरुणाञ्चलस्थित तवांङ इलाका आइपुगे । उनले भारतीय रेडक्रसको गाडी भेटाए र तर उनीहरुले वाङलाई प्रहरीमा लगेर सुम्पिदियो । भारतीय अधिकारीले उनलाई गैरकानूनी तरिकाले भारत परेको आरोप लगाए । वाङकाअनुसार उनी सेनामा भर्ती भएको दुई वर्षभित्रै अक्टुबर १९६२ मा भारत तथा चीनकाबीच लडाईँ शुरु भयो । त्यतिबेला नै उनी भारतमा फसेका हुन् । वाङलाई भारतीय प्रहरीले पक्राउ गरेपछि युद्धबन्दी बनाएर राख्यो । पक्राउ गरेपछि उनलाई दिसपुर आर्मी क्याम्प र त्यसपछि दिल्ली पठाइयो । तीन वर्षसम्म उनलाई मेरठ तथा अममेरको जेलमा राखिएको थियो । विदेशी भूमि, अलग भाषा तथा दुश्मनको देशका सैनिक भएको नाताले वाङले सबै पीडा खेपे । चण्डीगढ उच्च अदालतले आफूविरुद्धको मुद्दा फैसला गर्दै रिहा पनि गरिदियो । सन् १९६९ मा उनलाई तिरोडी जेलबाट छाडिएको थियो । त्यसपछि उनले त्यही बस्दा बस्दै टुटेफुटेको हिन्दी भाषा पनि सिके । उनले तिरोडीकै कम्पनी रोडस्थित मारवाडीको गहुँ पिस्ने पसलमा काम गरे । त्यहीका मालिकले उनलाई राजबहादुर भन्ने नाम राखिदिए । उनले एक हप्तामै काम सिके । त्यसपछि उनी झुपडीमा बस्न थाले । उनी जिविकोपार्जनका लागि इमान्दारीपूर्वक काम गर्न थाले । ५० किलोमिटर साइकल चलाएर उनी बालाघाटसम्म पुग्ने गर्थे । उनले गाई पनि पाले । दूध बेचेर उनले गुजारा चलाए । पैसा बचाएर पसल खोले । कैयौं पटक प्रहरीसँग झगडा भएकोसमेत उनी सम्झिन्छन् । त्यो गाउँमा उनी एक्लै बस्दथे । त्यसैले गाउँलेहरुले उनलाई विवाह गर्न दबाब दिए । उनलाई इशाइ धर्म मान्ने केटी मन पराए । तर धर्मले दिएन । आखिरमा सन् १९७५ मा एक गरिब युवतीसँग उनलाई गाउँलेले जबर्जस्ती विवाह गरिदिए । दुवै जनाले एकले अर्काको भाषा बुझ्दैनथे । त्यसपछि विस्तारै उनीहरुमा बानी पर्न लाग्यो । आज उनी आफ्नो दुई छोरी, छोरा, श्रीमती, नाती नातिनाका साथ ठूलो परिवारमा रहेका छन् । त्यसैलाई उनले आफ्नो जीवनको सहारा मानेका छन् । (बीबीसीबाट)