योग गर्दै लगनगाँठो

काठमाडौं । नेपाली समाजमा के तपाईले यौगिक विवाह सुन्नु भएको छ ? नेपाली समाजमा पनि अब यस किसिमको विवाह बुधबार भएको छ । सामान्यतया प्रेम तथा मागी विवाह प्रचलनमा रहेको भए यौगिक विवाह प्रचलनमा नरहेकाले त्यति सुन्नु भएको छैन होला । कोटेश्वरस्थित कोटेश्वर महादेव मन्दिरमा आज वर नारायणप्रसाद भट्टराई तथा बधू कविता ढुङ्गानाले यौगिक विवाह सम्पन्न गरे । नेपाली समाजमा खर्चिलो बन्दै गएको विवाहले पुराना सांस्कृतिक पक्षलाई कमजोर बनाउँदै गएको अवस्थामा सो विवाह प्राचीन मूल्यमान्यतलाई अवलम्बन गरिएको संक्षिप्त विवाह थियो । विश्व दर्शन अभियानले व्यवस्था मिलाएको उक्त विवाह समारोहमा पण्डित फणीन्द्रप्रसाद भट्टराईले स्वस्तिशान्ति बाचन गरेपछि विवाह प्रारम्भ भएको थियो । त्यसपछि बेहुला तथा बेहुलीका अभिभावकले पानसमा संयुक्तरुपमा बत्ती बालेर वर र बधूलाई टीका लगाइदिएका थिए । लगत्तै वर र बधूले एक अर्कालाई आँैठी साटासाट गरे र रुद्राक्षको माला लगाइदिए । विवाहको प्रक्रिया पूरा गर्र्दै जाँदा वर, बधू तथा कार्यक्रममा सहभागी सबैले ध्यानसमेत गर्ने अवसर प्राप्त गरेका थिए । उक्त कार्यक्रम समाजमा चलिआएको भन्दा अलि फरक पाइन्थ्यो । केही बेर ध्यान कार्यक्रम भयो । ध्यानमा सहभागी सबैलाई शान्तिको अनुभव समेत गराइयो । विवाहको कार्यक्रम चलिरहँदा बीच बीचमा समाजका लब्ध प्रतिष्ठित व्यक्तित्वलाई विवाहका बारेमा दृष्टिकोण राख्न समय निर्धारण गरिएको थियो । उक्त समारोहलाई सम्बोधन गर्दै पूर्व संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उडड्यनमन्त्री कृपाशुर शेर्पाले सो विवाहमा वैदिक परम्पराका मान्यता ग्रहण गरिएको र फजुल खर्च कटौती भएकाले पनि समाजका लागि आदर्श भएको बताए । दीप, कलश, गणेश, नवग्रह, षोडश, मातृका र अग्नि पूजासमेत गरिएको थियो । उक्त समारोहमा पुष्प गुच्छा वर्षाइएको थियो । धर्मोदय सभाका अध्यक्ष प्राडा माधवप्रसाद भट्टराई र साहित्यकार सुलोचना मानन्धरले वैवाहिक जोडीलाई बधाई दिँदै प्राचीन मान्यता तथा सांस्कृतिक महत्वलाई कायम राख्दै समाजमा सबैलाई सहज हुने कार्यको विकास भएकामा त्यसलाई सबैले अनुकरण गर्ने बताए । यसैबीचमा वर र बधूले संयुक्तरुपमा विश्व दर्शन अभियान तथा आश्रम बनाउन कोषलाई रु एक लाख सहयोग हस्तान्तरण गरेका थिए । राष्ट्रिय समाचार समितिका वरिष्ठ कार्यकारी सम्पादक तीर्थ भट्टराई, गोरखापत्र संस्थानका महाप्रबन्धक सुशील कोइराला, अन्नपूर्ण पोष्टका पत्रकार गोपीकृष्ण ढुङ्गानाले नेपाली समाजमा विवाह भड्किलो र खर्चिलो बन्दै गएको र पुराना सांस्कृतिक पक्षलाई बिर्सदै गएको अवस्थामा सो विवाह अनुकरणीय भएको विचार व्यक्त गरे ।