Ntc summer Offer
Khabar Dabali २४ कार्तिक २०८१ शनिबार | 9th November, 2024 Sat
Investment bank

हेर्न पनि पाइन्न गाउँघरमा, इतिहास बन्दै ढिकी र जाँतो

खबरडबली संवाददाता

काठमाडौं  ।  गाउँघरमा कुटनी पिसनीका लागि कुनै बेला अनिवार्य बनेका ढिकी र जाँतो लोप हुँदै गएका छन् । पेट्रोल, डिजेल र विद्युत्बाट चल्ने आधुनिक मिलहरु भित्रन थालेपछि ढिकी, जाँतो गाउँघरबाट लोप हुन थालेका हुन् ।

तराईबाट तयार गरिएका चामल, दाल, पीठोलगायत अन्न सहजै गाउँघरमा उपलब्ध हुन थालेपछि र गाउँघरमा विद्युतीकरण हुन थालेसँगै ढिकी कुट्ने र जाँतो पिस्ने परम्परा लोप हुँदै गएको हो ।

बिहान सबेरै उठेर अथवा साँझ ढल्केपछि महिलाहरुको काम ढिकी र जाँतोमा धान कुट्ने, गहुँ फल्ने, गहुँ, कोदो, मकै, फापर र दाल पिस्ने हुन्थ्यो । गाउँमा सबैका घर ढिकी वा जाँतो हुन्थ्यो । भालेको डाकोसँगै उठेर कुटानी–पिसानी गर्नुपर्ने बाध्यता सबैलाई थियो । कुटानी–पिसानीका आधुनिक मिलहरुले आजभोलि सबैलाई सजिलो बनाएको यहाँका महिलाहरु बताउँछन् । 

केही वर्ष अघि सम्म गाउँघरमा बिहान उज्यालो नहुँदै ढिकी, जाँतोको काम हुन्थ्या भने साँझको खाना खाएर पनि राति अबेरसम्म कुट्न, पिस्न पर्ने अवस्था रहेको थियो । तर, केही वर्ष देखि सडक निर्माणसँगै विद्युतीकरण भएपछि गाउँघरमा पुराना ढिकीजाँतो पाइन छाडेको छ । 

हिजोआज बिजुलीबाट चल्ने मिल गाउँगाउँमा बने सँगै महिला तथा ज्यालामजदुरी गरेर दुईछाक खानेहरुलाई सुविस्ता भएको छ । ढिकी जाँतोमा पिसेको खाना मीठो र पोषिलो ने भए पनि सजिलो र समय बचाउन पनि आजकाल ढिकीजाँतोको प्रयोग हुन छाडेको छ । बिजुलीमा पिसेको खानामा त कुनै स्वाद नै नहुने बुढापाकाहर बताउँछन् । त्यो समयमा आफुहरुले धेरै दुःख पाए पनि बिजुलीबाट चल्ने मिल आएपछि छोरीबुहारीले सुक्ख पाएका ७० काटेका आमाहरुले बताउने गरेका छन् ।

कुटानी–पिसानीको काम ढिकी रजाँतोमा गर्न नपर्दा खेतबारी, केटाकेटीलाई समयमा विद्यालय पठाउने र सरसफाइको काम गर्न सहज भएको ग्रामिणमहिलाहरुको भनाइ छ । ढिकी–जाँतोको काम गर्न नपर्दा र हरेक घरघर र टोलटोलमा पिउनेपानीको व्यवस्था भएपछि समय बचत समेत हुने गरेको छ ।

कतिपय गाउँमा अझै पनि खानेपानीको समस्या भने जस्ताको तस्तै रहेको छ । ढिकी, जाँतो नहुँदा विवाह र पूजाआजामा बारा (बटुक) बनाउने गेडागुडी कुट्न र पिस्न भने नपाउने अवस्था रहेको छ । ढिकीमा कुटेर बनाएको, सेलरोटी लगायतका खाद्यवस्तु भने वेस्वादका हुने गरेका ग्रामिण महिलाहरु बताउँछन् । 

घरघरै हुने ढिकी, जाँतो  गाउँगाउँमा बिजुली पुगे सँगै पछिल्लो समय गाउँघरमा हुने विभिन्न धार्मीक तथा सामाजिक कार्यहरुमा सात गाम डुल्दा समेत पाइन दछाडेका छन् । कुनै कुनै गाउँमा केही घरमा भएका ढिकी उक्काएर फाल्न खोजेको अवस्थामा पुराना पुस्तालाई देखाउन हुन्छ भनेर अडाएर राखेको पाईन्छ । 

कुटानी–पिसानीका आधुनिक उपकरणको प्रयोगले समयको बचत हुँदा बिहान घरको काम गरेर महिलाहरु दिउँसा विभिन्न कार्यक्रम, उद्यमशील तालिममा सहभागी बन्ने समय मिलाउन थालेका छन् । समय बचत भएपछि सिकेका सीपलाई बचत गरेर करेसाबारीमा तरकारी लगाउने, धागाबाट टोपी, स्वेटर, लेस, आउटर बुनेर थोरैधेरै आयआर्जन समेत गर्ने गरेको पाइन्छ । 

गाउँघरमा पेट्रोल, डिजेल र बिजुलीबाट चल्ने आधुनिक मिलमा कुटानी–पिसानी गरेबापत शुल्क र मानापाथी दिने परम्परा रहेको छ । पछिल्लो समय सिप पुस्तान्तरण नहुँदा ढिकी, जाँतो, हातेमुसल, ओखल, बाँसबाट बनेका सुपो डालो समेत लोप हुँदै गएका छन् । 

हिजो मानिसका अभावका सारथी आज मासिँदै जाँदा बुढापाहरु चिन्तीत हुन थालेका छन् । कतिपय स्थानमा त समुदायका पहिचानसँग सम्बन्धित परम्परा र संस्कारहरु पनि नाश हुँदै गएका छन् । नयाँ पुस्तालाई देखाउन भए पनि लोपोन्मुख अवस्थामा रहेका ढिकी, जाँतो, कृषि औजार, भेशभूषा, परम्परा र संस्कार जगेर्ना गर्नु पर्ने अवस्था आएको छ ।

 

Khabardabali Desk–MB

यो नेपाली भाषाको अनलाइन समाचार संस्था हो । हामी तपाईहरुमा देशविदेशका समाचार र विचार पस्कने गर्छौ । तपाईको आलोचनात्मक सुझाव हाम्रा लागी सधै ग्रह्य छ । हामीलाई पछ्याउनुभएकोमा धन्यवाद । हामीबाट थप पढ्न तल क्लिक गर्नुहोस् ।

रास्वपा केन्द्रीय समितिको बैठक आज बस्दै

काठमाडौं । आज राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) को केन्द्रीय समितिको बैठक बस्दै छ । बिहान साढे ११ बजे केन्द्रीय कार्यालय बनस्थलीमा बस्ने बैठकमा समस...

आजदेखि २५औं संस्करणको रूपन्देही सुपरलिग

भैरहवा । २५औं संस्करणको रुपन्देही सुपरलिग शनिबारदेखि हुने भएको छ । मुलुकमै जिल्लास्तरमा ५० ओभरको लिग रुपन्देहीमा मात्रै आयोजना हुँदै आएको छ । २४ वटा स...

चीनबाट चिकित्सक झिकाएर माथिलो मुस्ताङमा बिरामीको उपचार

काठमाडौं  । अरनिको समाज नेपाल, ल्होघर दामोदर कुण्ड गाउँपालिका र तिब्बत स्वशासित क्षेत्र विदेश राष्ट्रहरुसँग जनमैत्री सङ्घको संयोजनमा माथिल्लो मुस्ताङम...

शंकर पोखरेललाई भ्रातृशोक

काठमाडौं । नेकपा एमालेका महासचिव शंकर पोखरेललाई भ्रातृशोक परेको छ। शंकरका दाजु देवी पोखरेलको ७४ वर्षको उमेरमा शुक्रबार राति दाङमा निधन भएको हो। उनी...

गणेशमान सिंहको ११०औँ जन्मजयन्ती मनाइँदै

काठमाडाौं । प्रजातन्त्र पुनःस्थापनाका लागि २०४६ सालमा भएको जनआन्दोलनका सर्वोच्च कमान्डर गणेशमान सिंहको ११०औँ जन्मजयन्ती आज विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाइँ...

कारागारबाट सुरुङ खनेर फरार व्यक्ति पक्राउ

सुनसरी ।  सुनसरीको रामधुनी नगरपालिकास्थित क्षेत्रीय कारागार झुम्काबाट सुरुङ खनी फरार भएका एक व्यक्तिलाई प्रहरीले पक्राउ गरेको छ । फरार भएको १२ वर्षपछि...

आज एमालेको सचिवालय बैठक बस्दै

काठमाडौं । सत्तारुढ दल नेकपा एमालेले सचिवालय बैठक आज बस्दै छ । एमाले प्रचार विभाग प्रमुख राजेन्द्र गौतमका अनुसार बैठक शनिवार बिहान ११ बजे ललितपुरको...

भैरहवाबाट आज तीन अन्तर्राष्ट्रिय एयरलाइन्सले उडान गर्दै

भैरहवा । मुलुकको दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल भैरहवास्थित गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अन्तर्राष्ट्रिय उडान हुन थालेको छ । यसै क्रममा ...

मौसम पूर्वानुमान: पहाडी भू-भागमा आंशिक बदली रहने

काठमाडौँ । देशभर पश्चिमी वायु र स्थानीय वायुको आंशिक प्रभाव रहेको छ । हाल देशको पहाडी भू-भागमा आंशिक बदली रही बाँकी भू-भागमा मौसम मुख्यतया सफा रहेको छ...

विपद् व्यवस्थापनबारे नेपाल चेम्बर र जपानी निकायबीच सहकार्य हुने

काठमाडौं । नेपाल चेम्बर अफ कमर्स र जापानी निकायबीच विपद् व्यवस्थापनका लागि सहकार्य हुने भएको छ । भूकम्प, बाढी, पहिरो लगायतका विपद्जन्य घटनामा विपद्व...

अरु धेरै
Vianet Nepal Internet
world Link Nepal
Right Path
Alphabet Education Consultancy

प्रतिकृया लेख्नुहोस्:

Salt Trending Alphabet Education Consultancy