कागती खेतीतर्फ बढ्दै आकर्षण

भजनी । कैलालीको टीकापुर नगरपालिका–५ की दुर्गादेवी कुमाल परम्परागत कृषिखेती गर्दैै आएका छन् । अहिले उनले आफ्नो मनस्थिति बदल्दै कागती खेतीमा रुचि देखाएका छन् ।

गत आर्थिक वर्षमा रानी जमरा कुलरिया सिंचाइ आयोजना कृषि कार्यक्रम कार्यान्वयन इकाइले दिएको अनुदानमार्फत् १० कठ्ठा जग्गामा कागतीखेती शुरु गरेकी उनले यसलाई व्यावसायिक रुपमा सञ्चालन गर्ने योजनामा छिन् । “मैले कृषिमा केही फरक गर्नकै लागि कागतीखेती शुरु गरेकी हुँ”, दुर्गाले भने, “कागती लगाएको करीब एक वर्ष पुग्नै लागेको छ । अर्को वर्षमा उत्पादन शुरु हुनेछ ।” कृषि जेटिए अध्ययन गरी कृषि व्यवसायमा लागेकी दुर्गाका अन्य परिवारका सदस्य भने जागिरे पेशामा छन् ।

उनले कागतीखेतीको शुरुआतसँगै मौसमी तथा बेमौसमी तरकारी खेतीसमेत गर्दै आएकी छिन् । “उत्पादन र आम्दानी राम्रो छ । मेरो अध्ययनको विषय पनि कृषिसम्बन्धी नै भएको हुँदा अरुको भन्दा राम्रो उत्पादन गर्न सफल भएकी छु”, दुर्गाले भनीन्, “बजारीकरणमा समस्या छ । सरकारले उचित बजारीकरणको व्यवस्था गर्न सके कृषिबाटै सफलता हासिल गर्न सकिन्छ ।”

टीकापुर नरगपालिका–३ की खेमा विकले रु १० हजार ५१० को लगानीमा दुई कठ्ठा क्षेत्रफलमा कागती रोपेका छन् । रु छ हजार ३८२ आयोजनाको अनुदान र अन्य आफ्नो लगानीमा शुरु गरिएको कागतीखेती राम्रो हुँदै गएको खेमा बताए । उनले छाडा चौपायाका कारण कागतीका बोट बचाउन समस्या भएको बताउँदै अहिले कागतीखेतीलाई आफूले परीक्षणको रुपमा लिएको बताए ।

टीकापुर नरगपालिका–४ बाघमाराका कर्णबहादुर थापाले एक बिघा क्षेत्रफलमा कागतीखेती विस्तार गरेका छन् । उनले कागती खेतीसँगै बाख्रा र कुखुरापालनलाई पनि सँगै लैजाने बताए । “हामीसँग सबै छ । नभएको इच्छाशक्ति मात्र हो”, थापाले भने, ‘एउटै व्यवसायले सफलता प्राप्त गर्न नसकिएला । त्योसँग थप व्यवसाय पनि जोडिनु पर्दछ ।” आयोजनाले अनुदान दिए पनि त्यसपश्चात् किसानको निगरानी नगर्दा समस्या भएको उनले बताए ।

‘‘अनुदान दिएपछि त्यसको परिणाम कस्तो हुँदैछ भनी अनुगमन पनि हुन आवश्यक छ”, थापाले भने, “किसानले थुप्रै सहयोग पाएका छन् तर त्यो सहयोगको परिणाम आयोजनाले पनि खोज्नु पर्दछ ।” राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाअन्तर्गत रहेको कृषि कार्यक्रम कार्यान्वयन इकाइले किसानलाई कृषि क्षेत्रको लागि वार्षिक करोडौं रकमको अनुदान दिँदै आएको छ ।

गत आर्थिक वर्ष आयोजनाले २७ जना कृषकलाई रु पाँच लाख १८ हजार ७०० मूल्यका फलफूल, बगैँचा प्रदर्शन कार्यक्रममार्फत् अनुदान वितरण गरेको छ । दुई बिघा क्षेत्रफलमा आँप, अढाइ बिघा क्षेत्रफलमा लिची, करीब नौ बिघा क्षेत्रफलमा कागतीखेती विस्तार भएको आयोजना प्रमुख भरत कँडेलले बताएका छन् ।