परासीमा जडीबुटीखेती प्रवद्र्धन कार्यक्रम

परासी । पश्चिम नवलपरासीमा व्यावसायिक जडीबुटीखेती थालिएपछि प्रोत्साहनका लागि सरकारले जडीबुटीखेती प्रवद्र्धन कार्यक्रम सञ्चालन गरेको छ । सङ्घ र प्रदेश सरकारले जडीबुटीखेती प्रवद्र्धनका लागि बजेट पठाएको डिभिजन वन कार्यालयले जनाएको छ ।

कार्यक्रम सञ्चालन गर्न प्रस्ताव आह्वान भई सामुदायिक वनसहित छ जडीबुटी समूह छनोट भएका छन् । सङ्घ सरकारबाट प्राप्त कार्यक्रमअन्तर्गत दुई समूहलाई रु एक÷एक लाखका दरले अनुदान दिइनेछ । विशासय सामुदायिक वन उपभोक्ता समूह सुनवल–६ र बर्दघाट– २ र ३ मा जडीबुटी कृषक समूह छनोट भएको डिभिजन वन कार्यालयका सूचना अधिकारी प्रज्ञा पौडेलले राससलाई जानकारी दिए ।

विशासय सामुदायिक वनले सो क्षेत्रमा बेलको संरक्षण गर्दै पाँच वर्षदेखि बेलको जुस उद्योग सञ्चालन गर्दै आएको छ । कार्यक्रममार्फत उद्योगले मेसिनरी सामान खरिद गर्नेछ । जडीबुटी समूहले निजी जग्गा भाडामा लिएर मेन्थाखेती गर्न लागेको पौडेलले बताए । मेन्थाखेती गर्न सम्झौता भइसकेको छ ।

प्रदेश सरकारमार्फत सञ्चालन हुने कार्यक्रमअन्तर्गत जिल्लामा पाँच हेक्टरमा जडीबुटी खेती गरिनेछ । यसका लागि चार जडीबुटी कृषक समूह छनोट भएका छन् । समूहसँग सम्झौता गरी कार्यक्रम सञ्चालन गर्न लागिएको कार्यालयले जनाएको छ ।

स्थानीयस्तरमै जडीबुटीको माग बढ्दै गएपछि पश्चिम नवलपरासीका विशेषगरी सामुदायिक वनमा व्यावसायिक जडीबुटी खेती हुँदै आएको छ । जिल्लाको बर्दघाट–२ स्थित चिसापानी सामुदायिक वनले उद्योग सञ्चालन गरी स्थानीयस्तरमा पाइने जडीबुटीबाट सुगन्धित तेल उत्पादन गर्दै आएको छ । विशासन सामुदायिक वनले बेलको जुस उत्पादन गर्छ ।

जडीबुटीको माग बढ्दै जानु र राम्रो मूल्य पनि प्राप्त हुने भएकाले जिल्लाका नौ सामुदायिक वनले खाली जग्गामा जडीबुटीखेती गरिरहेको सामुदायिक वन उपभोक्ता महासङ्घ नवलपरासीले जनाएको छ ।

सामुदायिक वनले समूह बनाएर सामूहिकरुपमा जडीबुटी खेती गर्दै आएको महासङ्घका जिल्ला अध्यक्ष कमल परियारले जानकारी दिए । “सामुदायिक वनले वनको संरक्षणसँगै जिल्लाका विभिन्न स्थानमा जडीबुटी खेती गरी जुडीबुटीबाटै विभिन्न वस्तु उत्पादन गर्दै आएका छन्, लेमनग्रास, सिट्रोनेला, तेजपत्ता, पामारोजल प्रजातिका जडीबुटी खेती गरिएको छ,” उनले भने ।

जिल्ला महासङ्घका अनुसार सीतापोखरी, चिसापानी, दाउन्नेदेवी, पारिजात, संसारकोट हरियाली, जनउदय, विशासय, बडेरा सामुदायिक वन लगायतले वन संरक्षणका साथै खाली जग्गामा विभिन्न प्रकारका जडीबुटी खेती गर्दै आएका छन् ।

बर्दघाटस्थित चिसापानी सामुदायिक वन उपभोक्ता समितिले १० हेक्टरमा लेमनग्रास, सिट्रोनेला, तेजपत्ता, पामारोजालगायतका जडीबुटी खेती गरिरहेको छ । “छ वर्षदेखि हामीले जडीबुटी खेती गर्दै आएका छौँ”, समितिका सचिव अनिल गुरुङले भने ।

सुनवलस्थित जनउदय सामुदायिक वन उपभोक्ता समितिले तीन वर्षदेखि करिव आठ बिघामा व्यावसायिकरुपमा जडीबुटी खेती गर्दै आएको छ । अमला, कुरिलो, हर्रोबर्रो मेन्था, लेमनग्रास, जटामसीलगायतका जडीबुटीको खेती गरिएको समितिका अध्यक्ष बलबहादुर थापाले जानकारी दिए ।

सुनवलमा मूलपानी, विशासय, बडेरा सामुदायिक वनले विगत पाँच वर्षदेखि कुरिलो, धतुरो, मौवा, लेमनग्रास, सिट्रोनेला, तेजपत्ता, पामारोजा बेल, जामुन, घिउकुमारी लगायतका जडीबुटी सामूहिकरुपमा व्यावसायिक खेती गर्दै आएका छन् ।