सुनका मालिक पत्ता लगाउनै गाह्रो

काठमाडौं, २३ पुस । त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल बाहिरबाट बरामद ३३ किलो सुनको ‘मालिक’ अझै पत्ता लाग्न सकेको छैन । सुन बरामद भएको दुई दिन बित्दा पनि प्रहरी सुन मालिकको खोजीमा छ । आजको गोरखापत्रमा खबर छ– प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी) ले विशेष सुराकका आधारमा सुन बरामद गरे पनि सुन मालिक पत्ता लागी नसकेको ब्युरोका प्रहरी उपरीक्षक मीरा चौधरीले स्वीकार्नुभएको छ । बरामद सुनसँगै पक्राउ परेका तीन व्यक्तिले आफूहरू ‘भरिया’ भनेपछि उन्मुक्ति पाएका छन् । त्यस्तै, केही दिनअघि कलङ्कीबाट सात किलो अवैध सुनसहित महानगरीय प्रहरी अपराध महाशाखाले एक व्यक्तिलाई निजी सवारी साधनसहित पक्राउ ग¥यो । सुन बोकेर रसुवाबाट काठमाडौँ आएका चालक कुसाङ लामाले आफू भरिया बताएपछि उन्मुक्ति पाए । त्यसअघि मङ्सिरमा बौद्धबाट बरामद १० किलो सुनको मालिकाको सम्बन्धमा पनि अझै पत्तो लाग्न सकेको छैन । महानगरीय प्रहरी वृत्त बौद्धले अवैध सुनका मालिकको खोजी भइरहेको जनाएको छ । महानगरीय प्रहरीका अनुसार, जेठदेखि पुससम्ममा राजधानीबाट ५५ किलो अवैध सुन बरामद भएको छ । तर, सुन मालिक भने पक्राउ पर्न सकेका छैनन् । प्रहरीले अवैध सुन विशेष सुराकीका आधारमा बरामद गर्ने गरेको छ । बौद्धमा पटक–पटक गरी तीन पटकमा १२ किलो, पेप्सीकोलाबाट तीन किलो, कलङ्कीबाट सात किलो र विमानस्थल बाहिरबाट ३३ किलो सुन बरामद भएको छ । यी सबै सुन प्रहरीले सुराकका आधारमा बरामद गरेको हो । सुन मालिक पत्ता नलाग्नु घटना आफैँमा रहस्यमय बनेको छ । अवैध सुन ओसारपसारमा संलग्न भरिया भने सहजै पक्राउ पर्छन् । ती अवैध सुन तस्करीका घटनामा सात जना भरिया पक्राउ परेका छन् । महानगरीय प्रहरी अपराध महाशाखाका प्रमुख सर्वेन्द्र खनालले भने, ‘अवैध सुनको सूचना आउँछ तर सुन मालिकको नाम नखोल्ने भएकाले पत्ता लगाउनै गाह्रो हुन्छ । ’ सुन बोक्ने व्यक्ति नै मालिक भए पनि भरिया भएको बयान दिने भएकाले अनुसन्धान गर्नसमेत समस्या पर्ने गरेको उनले बताए । सुन तस्करीका मालिक फरार र भरिया मात्र पक्राउपर्ने भएकाले सुनको अवैध ओसारपसार तथा कारोबारमा नियन्त्रण आउन नसकेको दाबी सुन व्यवसायीको छ तर, प्रहरीले भने सुराकीबाट प्राप्त हुने सूचनाका आधारमा सुन बरामद गर्दा भरिया मात्र पक्राउ पर्ने गरेको जनाएको छ । सुन तस्करीको रुट परिवर्तन त्रिभुवन विमानस्थलमा सुरक्षा चेकजाँच कडा पारेपछि सुन तस्करले रुट परिवर्तन गरी हङकङ चीनबाट सिन्धुपाल्चोक तातोपानी नाका हुँदै स्थलमार्ग प्रयोग गरी नेपाल र भारतसम्म सुन ओसारपसार गर्दै आएका थिए । खाडी मुलुकबाट समुद्री मार्ग हुँदै आयात गरिएको सुन पनि चीनको नाकाबाटै नेपाल भित्र्याउने गरेका थिए । नेपालबाट स्थलमार्ग प्रयोग गरी भारत निर्यात हुन्छ । २०७२ साल वैशाखको विनाशकारी भूकम्पपछि आंशिक रूपमा बन्द भएको सिन्धुपाल्चोक तातोपानी नाका यस वर्षको बाढी पहिरोका कारण सडक नै बगेपछि ठप्प भयो । तातोपानी नाकाबाट अवैध सुन तस्करी पनि रोकियोे । महाशाखाका प्रमुख वरिष्ठ प्रहरी उपरीक्षक खनालले भन्नुभयो, तातोपानी नाकाको रोग रसुवागढी नाकामा स¥यो । रसुवागढीमा पनि प्रहरीले सुरक्षा चेकजाँच कडा पारेपछि तस्करहरूले हवाई रुट प्रयोग गरेको हुनसक्छ । त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको आगमन कक्षको भन्सार चेकजाँच कक्षमा प्रहरीको उपस्थिति नदेखेपछि तस्करहरूले ‘सेटिङ’ मा यति धेरै सुन बाहिर ल्याउन सफल भएको भनाइ प्रहरीको छ । भन्सार कर्मचारीका कारण विमानस्थलमा तैनाथ प्रहरीले भन्सार कक्षमा सुरक्षा जाँचसमेत गर्न पाउँदैनन् । सुन तस्करहरू जहाँ सहज ‘एक्सेस’ हुन्छ त्यही पुग्छन् । अवैध सुन चीनको हङकङबाट भारत लैजान तस्करले नेपाली भूमि प्रयोग गर्छन् । जेठयता रसुवामा आठ र काठमाडौँमा ५५ गरी ६३ किलो सुन बरामद भएको छ । विगतमा सिन्धुपाल्चोक तातोपानी नाकाबाट भित्रिने अवैध सुन बौद्ध, चावहिल, कोटेश्वर र भक्तपुरबाट बरामद हुने गथ्र्यो । तातोपानी नाका बन्द भएपछि रसुवाका अतिरिक्त धादिङको गल्छी, राजधानीको कलङ्की, स्वयम्भू र विमानस्थलबाट बरामद हुनेगरेको छ । सुन तस्करहरूले प्रहरीको आँखा छल्न समयसमयमा आयात गर्ने रुट र लुकाउने स्थानसमेत परिवर्तन गर्ने गरेको पाइएको छ । छानबिन गर्न समिति ३३ किलो अवैध सुन भन्सार चेकजाँच छलेर विमानस्थलको गोल्डेन गेटसम्म आइपुगेको घटनाको विषयमा छानबिन गर्न भन्सार विभागले छानबिन समिति गठन गरेको छ । विभागका उपमहानिर्देशक सुमन दाहालको संयोजकत्वमा गठित छानबिन समिति पाँच सदस्यीय छ । त्यस्तै, अवैध सुन भित्रिने समयमा विमानस्थल भन्सार कक्षमा ड्युटीमा रहेका २९ जना कर्मचारीलाई छानबिनका लागि फिर्ता बोलाई आवश्यक कारबाहीको तयारी भइरहेको विभागले जनाएको छ । भन्सारका कर्मचारीको मिलोमतोमा सुन बाहिर आएको आरोप प्रहरीको छ ।