सुरु भयो कांग्रेसमा देउवाको दादागिरी !

काठमाडौं । नेता हुँदा कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले सुशील कोइरालाका हरेक कदममा भाँजो हाल्न खोजे । पदाधिकारी मनोनयन होस् की विभाग गठन, भातृ संस्थाको अधिवेशन गर्ने विषय सबैमा देउवालाई थाहा दिनुपथ्र्यो । मनाउनु पनि पथ्र्यो । सुशील कोइरालाका ५ वर्ष उही लडझड गरी देउवालाई थामथुम पार्नमै बित्यो । थामथुम नपार्दा देउवा सन्कँदै कहिले केन्द्रीय सदस्यबाट राजीनामा दिन्थे त कहिले पार्टीका गतिविधि बहिष्कार गर्थे । पार्टी एक भएदेखि रोपिएको ४० प्रतिशतको भागबण्डा देउवाको लागि संस्थागत नियमजत्तिकै थियो । र, यो गर्न कोइराला अभिसत्त थिए । तर, कोइरालाको निधनपछि देउवा कांग्रेसको सत्तामा उदाएका छन् । सभापति उनै भए, संसदीय दलको नेतामा विजयी हुन पुगे । यी दुई प्रमुख पदमा बाजी मारेपछि देउवा यतिखेर राजनीतिका केन्द्रमा थिए । आफ्नो बढ्दो शक्तिको प्रयोग गर्दै सत्ता परिवर्तनमा लागि कदम चाल्दै गर्दा भने देउवाले आफूले पहिले पाएको र गरेको भागबण्डालाई बिर्सदै एक्लै अघि बढे । यसले अलिहे कांग्रेसमा भूकम्प ल्याइदिएको छ । अर्को पक्षका प्रमुख नेता रामचन्द्र पौडेल र महामन्त्री शशांक कोइराला यतिखेर अमेरिका सयरमा छन् । तर, प्रधानमन्त्री परिवर्तन गर्न पार्टीमा कुनै सल्लाह नगरी ‘म नै सबैथोक हुँ’ भन्ने शैलीमा देउवा उफ्रदै अन्ततः थन्किनुपरेपछि पार्टीभित्र उनले दादागिरी देखाएको भन्दै आलोचना हुन थालेका छ । ‘५ वर्ष देउवाजीले पार्टीमा भागबण्डामा संस्कृतिलाई कसरी संस्थागत गर्नुभयो भन्ने दुनियाँ जान्दछ, हामीले पनि त्यस्तै भागबण्डाको थालनी गरौं भनेका त होइनौं’ पौडेल निकट एक नेताको कथन छ, ‘उहाँ कांग्रेसमा स्थापित भएपछि जेसुकै गर्न पनि छुट छैन भन्ने हाम्रो भनाई हो ।’ कुनै भरपर्दो आधारविना नै एमाओवादी अध्यक्ष प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्रीमा अघि सार्ने र बनाउन नसक्ने खेलप्रति देउवाले कच्चा र कमजोर प्रयास गर्दा पार्टीको छवि धुमिल भएकोप्रति उनको चिन्ता थियो । प्रधानमन्त्री बनाउने भन्ने विषय सामान्य नभए पनि सभापति देउवाले परामर्श नै नगरी एकलौटी रुपमा आफ्नै आफ्नै खल्तीबाट झिकेर दिने जस्ता गरी अघि बढेकोमा ती नेताको आपत्ति थियो । ‘प्रधानमन्त्री पद देउवाजीको खल्तीबाट निकाल्ने र कसैलाई बनाउने भन्ने विषय होइन’ कांग्रेसका तीन नेताको भनाई छ, ‘यो महत्वपूर्ण विषय हो । पार्टीमा सबैले थाहा पाउने गरी पारदर्शी ढंगले गर्न सकेको भए हाम्रो पक्षमा जनमत पनि बढ्थ्यो । तर, रणनीतिक प्रयास भन्दै गरिएको कच्चा खेलले पार्टीलाई नै बदनाम बनायो ।’ परिस्थिति नबुझी अघि बढ्दा र आवश्यक तयारी नगर्दा एमाले–एमाओवादी गठबन्धन फुटाउन नसकिएको भन्दै उनीहरुले आलोचना गरेका हुन् । देउवाले गठबन्धन फुटाएर प्रचण्डलाई केही महिना प्रधानमन्त्री बनाउने योजना बनाए पनि अन्ततः एमाले र एमाओवादी सत्तलाई निरन्तरता दिन सहमत भएका थिए । पार्टीका छवि धुमिल भएको भन्दै पौडेल पक्षीय नेताहरुको छुट्टै बैठक बसी शुक्रबार सभापति  देउवालाई आइन्दा हचुवाको भरमा यस्तो एकलौटी निर्णय गरेर पार्टीको छवि धुमिल नबनाउन उनीहरुले उनकै निवास बुढानिलकण्ठ पुगी चेतावनी दिएका थिए । देउवाले सभापतिमा निर्वाचित भएलगत्तै पौडेल पक्षसँग छलफल नगरी सात केन्द्रीय सदस्यलाई मनोनित गरेको, पहिलो केन्द्रीय समिति बैठक डाकेको भनेर पनि आलोचना भएको थियो । कांग्रेसका विधानमा दुई महिनाभित्र पार्टीका सबै निकायले पूर्णता पाउनुपर्ने विषय उल्लेख छ । तर, देउवाको निर्वाचत भएको आजबाट दुई महिना पुगे पनि उनले यी निकालाई पूर्णता दिनेगरी काम थालेका छैनन् । न पदाधिकारी मनोनयनको विषय अघि बढेको छ न विभागीय जिम्मेवारी दिने गरी नै देउवा अघि बढेका छन् । उनले सुशीलको कार्यशैलीको आलोचना गरे पनि उनीभन्दा एक कदम अगाडि सरेर आफ्नै मनलाग्दी  व्यवहार देखाउन थालेका छन् । नेता पौडेल अमेरिकाबाट फर्केपछि देउवाको यस्तो शैलीको विरोध गर्ने तयारी सो पक्षको छ । यसका लागि उनीहरुले केन्द्रीय समितिको बैठक छिट्टै डाक्न मागसमेत गरेका छन् ।