बढ्दो प्रदूषण वा अन्य वातावरणीय समस्याका कारण चराहरूमा ‘लिङ्ग परिवर्तन’

सिड्नी। वैज्ञानिकहरूले अस्ट्रेलियाली जङ्गली चराहरूमा लिङ्ग परिवर्तन (सेक्स रिभर्सल) को आश्चर्यजनक दरको दस्तावेजीकरण गरेका छन् । बढ्दो प्रदूषण वा अन्य वातावरणीय समस्याका कारण यो परिवर्तन आएको अध्ययनले देखाएको छ । 

कुकाबुरा, म्याग्पी र लोरिकेट्सलगायत पाँच वटा सामान्य अस्ट्रेलियाली प्रजातिमा गरिएको अध्ययनले करिब छ प्रतिशत चरामा एउटा लिङ्गको क्रोमोजोम तर अर्को लिङ्गको प्रजनन अङ्ग रहेको पाइएको थियो । युनिभर्सिटी अफ सनशाइन कोस्टका अनुसन्धाताका अनुसार यो अध्ययनले आश्चर्यजनक रुपमा ठूलो संख्यामा चराहरुले जन्मपछि आफ्नो लिङ्ग परिवर्तन गरेको देखाएको छ ।

अध्ययनका सहलेखक डोमिनिक पोटभिनले भने, “यसले के देखाउँछ भने जङ्गली चरामा लिङ्ग निर्धारण हामीले सोचेको भन्दा बढी तरल हुन्छ र वयस्क अवस्थासम्म पनि कायम रहन सक्छ ।” अध्ययनमा करिब ५०० चराको डिएनए परीक्षण गरिएको थियो । अधिकांश लिङ्ग परिवर्तन सम्बन्धी घटनामा आनुवंशिक रूपमा पोथी चराहरूमा भाले ‘गोनाड’हरू हुर्किइरहेको पाइएको हो । 

“हामीले प्रजनन रूपमा सक्रिय आनुवंशिक रूपमा सक्रिय भाले कुकाबुराको ‘फोलिकल्स’ र एक विच्छेदित डिम्बवाहिनी विकसित भएको पायौँ, जसले हालैको अण्डा उत्पादनलाई सङ्केत गर्दछ,” पोटविनले भन्नुभयो । सरीसृप र माछाका केही प्रजातिहरूमा ‘लिङ्ग परिवर्तन’ का घटना यस अघि नै ज्ञात भइसकेको तथ्य हो तर जङ्गली पङ्क्षी र स्तनधारीहरूमा यो दुर्लभ मानिन्छ ।

प्रदूषक र तातो तापक्रमले भ्यागुताहरूमा हुने यौन उत्क्रमणलाई कसरी पत्ता लगाउन सकिन्छ भनेर वैज्ञानिकहरूले दस्तावेजीकरण गरेका छन् । युनिभर्सिटी अफ द सनशाइन कोस्टको अध्ययनअनुसार जङ्गली चरामा लिङ्ग परिवर्तन ९सेक्स रिभर्सल० हुनुको कारण स्पष्ट हुन सकेको छैन । 

हर्मोन–अवरोधक रसायनहरू जङ्गली क्षेत्रहरूमा निर्माण हुन्छन् । त्यसैले यो वातावरणीय कारकहरूको कारण परिवर्तन भएको हुन सक्छ । पोटभिनले भने, “संरक्षण र चरा अनुसन्धानको शुद्धता सुधार गर्न लिङ्ग परिवर्तन कसरी र किन हुन्छ भन्ने कुरा बुझ्नु महत्त्वपूर्ण छ । यो अनुसन्धानमुलक अध्ययनको निश्कर्ष यसै साता ‘पियर रिभ्यु जर्नल बायोलोजी लेटर्स’मा प्रकाशित भएको हो ।