यसरी चल्यो बल्खुमा एमाले नेताहरुको भागाभाग

मंगलबार दिउँसो, १२ः ५० बजे । म एमाले सचिव प्रदिप ज्ञवालीको अन्तर्वार्ता लिन एमाले मुख्यालय मदननगर, बल्खु पुगेको थिएँ । म पुग्दा एमालेका केन्द्रीय सचिवालय सदस्यहरु चिनिया सरकारले सहयोगस्वरुप दिएको टेन्टभित्र विनाशकारी भूकम्पपछिको राष्ट्रनिर्माणसम्बन्धी बैठकमा व्यस्त रहेछन् । एक घन्टा अगाडि नै बल्खु पुगेकाले म मुख्यालयको चौरमा रहेको रुद्राक्षको छहारीमुनि बसेर सचिव ज्ञवालीलाई बारम्बार म्यासेज गर्दै बाहिर आउन अनुरोध गरिरहेको थिएँ । यसैबेला एक्कासि जमिन नै भासिएजस्तो भयो । टेन्टमुनि बसिरहेका नेताहरु बैठक छाडी बाहिर निस्केर भागदौड मच्चाउन थाले । म चाहिँ अत्तालिएर रुद्राक्षको रुखलाई अँगालो मार्न पुगेछु । दिमागले नै काम नगरेजस्तो, एक प्रकारको मानसिक ‘सक’ फिल गरें मैले । जमिन नै उथलपुथल भएजस्तो भयो । मेरो ठीक आगडि रहेको एमाले मुख्यालय उत्तरपट्टि ढल्दै गएजस्तो लाग्यो । झट्ट आफूलाई सम्हालेर मोबाइलको भिडियो रेकर्डिङ सिस्टमलाई ‘अन’ गरें । एमाले नेताहरुसहित हामी सबै बाहिर चौउरमै रहेकाले सुरक्षित महसुश गरी निरन्तर भिडियो खिँचें । त्यसैबेला घरहरु भत्किएको आवाज निरन्तर आइरहेको थियो । कागहरु एकोहोरो कराउँदै आकाशमा चारैतिर भौतारिँदै थिए । लामै सयसम्म भूकम्प नरोकिएको अनुभूति हुँदै थियो । हामी बसेको चउर नै धापजस्तै गरी हल्लिन थालेपछि ‘अब बाँचिँदैन कि क्या हो’ जस्तो लाग्यो । म नर्भस भएँ । त्यतिबेला कसैको पनि याद आएन । बाँचिँदैनजस्तो लाग्यो । नेताहरु भय, डर–त्रास, निराश हुँदै एकै ठाउँमा जम्मा भएका थिए । भूकम्पको पहिलो ठूलो धक्का रोकिएपछि सबैले आफन्तहरुलाई फोन सम्पर्क गर्ने प्रयास गरे तर कसैको पनि सम्पर्क हुन सकेन । आफन्तसँग मेरो पनि सम्पर्क हुन नसकेपछि भूकम्पको म्याग्निच्युडबारे जानकारी लिन भूकम्प मापन केन्द्रका प्रमुख लोकविजय अधिरीलाई फोन गरें । धेरै पटकको प्रयासपछि बल्ल उनीसँग सम्पर्क भयो । काँपेको स्वरमा भूकम्प मापन प्रमुख लोकविजय अधिकारीले भने– ‘भूकम्प सिन्धुपाल्चोक र दोलखा आसपास केन्द्र भएर गएको हो । तर, म्याग्निच्युडको मापन अझै हुन सकेको छैन, हामी निरन्तर प्रयासरत नै छौं ।’ वैशाख १२ को भूकम्पले क्षतिग्रस्त भएको मुख्यालयमा पस्न र बस्न नमिलेपछि टेन्टमुनि एमालेको केन्द्रीय सचिवालयसहित प्राविधिक सदस्यहरुको संयुक्त बैठक भइरहेको समयमा वैशाख २९ गते फेरि ठूलो भूकम्प गएपछि सचिवालय सदस्यहरुको भूकम्प–अनुभवमा केन्द्रित रही तत्कालै संक्षिप्त प्रतिक्रिया लिएँ । प्रस्तुत छ, एमाले नेताहरुको भूकम्प–अनुभव– महासचिव ईश्वर पोखरेल ‘हामी भूकम्पपछिको नेपाललाई कसरी पुनर्निर्माण गर्न सकिन्छ भन्नेबारे गम्भीर छलफल गरिहेका थियौं । एक्कासि जमिन उथपुथल भएजस्तो भयो । साथीहरु नभाग्न आग्रह गर्दै थिए’, ठ्टयौली पारामा उनले भने– ‘तर, नभाग्न आग्रह गर्ने साथीहरु चाहिँ पहिले नै बाहिरिइसकेका थिए ।’ निरन्तरको भूकम्पबाट आजित हुँदै महासचिव पोखरेलले भने– ‘अब त विश्वास लाग्नै छोड्यो । अलिकता तंग्रिसकेका थियौं, यो भूकम्पले फेरि लत्र्याकलुत्रुक बनायो ।’ उपमहासचिव घनश्याम भुसाल ‘हामी सबै टेन्टभित्र छलफलमा थियौं । जमिन नै चलायमान भएजस्तो भयो । तर, हामी सुरक्षित ठाउँमा रहेकाले हामीलाई केही हुँदैन भन्नेमा ढुक्क थियौं । यस भूकम्पले फेरि धेरै क्षति पुर्यायो भन्नेमा म अझै बढ्ता चिन्तित भएँ ।’ सचिव शंकर पोखरेल ‘भूकम्प जाँदा म बाहिरै थिएँ । चारैतिरका घरहरु एकापसमा जुध्न लागेजस्तै गरी हल्लिन थाले । तर, सुरक्षित ठाउँमा भएकाले आफूचाहिँ बाँचिन्छ भन्नेमा म ढुक्क थिएँ ।’ सचिव प्रदिप ज्ञवाली ‘हामी सबै भित्र छलफलमा व्यस्त थियौं । पूरै जमिन नै रिँगाउन थाल्यो । म साथीहरुलाई नआत्तिन आग्रह गर्दै थिएँ । तर, सबै बाहिरतिर भागे ।’