वर्ष वित्यो, तर थामिएन भूकम्पपीडितको पीडा

  [caption id=\"attachment_71161\" align=\"alignleft\" width=\"169\"]              गोपाल मानन्धर[/caption] काठमाडौं । मेरो छोरा मरेको छैन, परमात्मामा लिन गएको छ । ऊ यसै पूण्यभूमिमा बाँचिरहेको, बाँच्नेछ यसरी नै युगौं युग.....! माथिका उद्गार हातमा पुष्प गुच्छा लिएर एक ७१ बर्षीय बृद्ध गोपाल मानन्धरले आफ्नो छोराको स्मृतिसभामा भावुक मुद्रामा व्यक्त गरिएको भावना यस पंक्तिकारले लिएको हो । एक बर्षअघि आजकै दिन गएको ७.८ म्याग्निच्युटको विनासकारी भूकम्पले उनका जेठा छोरा प्रकाश मानन्धरको काष्ठमण्डपको भग्नावशेषमा मृत्यु भएको थियो । २०७२ साल बैशाख १२ गते शनिबार करिब ९ हजार जनाको ज्यान जाने गरी गएको विनासकारी भूकम्पले बसन्तपुरको काष्ठमण्डपमा नेपाल रेडक्रस सोसाइटीका ३ जना प्राविधिक टोलीसहित १० जना रक्तदाताहरुको ज्यान लियो । काहालिलाग्दो त्यस दिनको सम्झना गर्दै स्थानीय रैथाने बृद्ध बुवा मानन्धरले पंक्तिकारसँग भने–‘ठीक खाना खाने समय भएको थियो । रक्तदान गरेरमात्र म खाना खान्छु भन्दै जेठो छोरो ३–४ जना साथीहरु लिएर बसन्तपुर गयो । ऊ गएको १० मिनेट नबित्दै एक्कासी प्रलय भयो । हामी घरका जहान बाहिर निष्केर बल्लतल्ल ज्यान जोगायौं । उता छोरो स्वर्गे भएको खबर आयो । त्यसपछि म के भएँ, आफैलाई थाहा भएन, बाबु ।’ उनले भक्कानिदै भने–‘यो पीडा मलाई मात्र भएको होइन, नेपाल राज्यमा हजारौंलाई भएको छ । यस पुण्य तिथिमा मेरो छोरा लगायत हजारौं मृत आत्माको चिरशान्तिको कामना गर्दछु ।’ उनले आफ्नो छोरो समाजसेवी रहेको बताउँदै, छोराले गरेको काम, त्याग र तपस्याले उसको आत्माले सधैं शान्ति पाउने विश्वास व्यक्त गरे । मानन्धरले भक्कानिएको स्वरमा मनलाई सम्हाल्दै भने–‘मेरो छोरो मरेको छैन, ऊ परमात्मामा लिन भएको छ । नेपाल राज्यको पूण्य भूमिमा अमर रहनेछ ।’ [caption id=\"attachment_71160\" align=\"alignleft\" width=\"169\"]                  कविता कपाली[/caption] काष्ठमण्डपमा १० जनाको शालिक बनाउने इच्छा उनले काष्ठमण्डपमा आफ्नो छोरासहित १० जनाको शालिक बनाउने इच्छा ब्यक्त गरे । त्यसका लागि मृतकका बुवा मानन्धरले सरकारसँग सहयोगको लागि आग्रह गरे ।   काष्ठमण्डपको भग्नाभषेशमा ज्यान गुमाउने मानन्धरका छोरा एक्ला भने होइनन् । कपाली मेमोरियल फाउण्डेसनले विनासकारी भूकम्पमा परि ज्यान गुमाएका सम्झनामा आइतबार बसन्तपुरको काष्ठमण्डपमा आयोजना गरिएको स्मृतिसभामा भेटिएकी अर्की भूकम्पपीडित कविता कपालीले आमा गुमाउनुको पीडा भक्कानिदै भनिन्–‘मलाई थाहा छ, आज मेरी ममी हामीबाट टाढा छिन् । यति बेला पीडामा व्यक्त गर्ने मसँग कुनै शब्द छैन ।’   आमालाई सम्झिदै उनले भनिन्–‘ममी हरेक शनिबार चर्चमा गइरहनुहुन्थ्यो । नेपाल रेडक्रस सोसाइटीको प्राविधिक स्वयसेवी पनि भएकाले, त्यस दिन ममी चर्चमा नगइ रक्तदान कार्यक्रममा बसन्तपुर जानुभयो । १२ बजे कार्यक्रम सकिने भएकोले बुवा पनि सँगै हुनुहुन्थ्यो । तर, एक्कासी गएको भूकम्पले मेरो ममी लगायत १० जनाको ज्यान लियो ।’ [caption id=\"attachment_71162\" align=\"alignleft\" width=\"169\"]             सम्झना खड्का[/caption] उनले दुःख मनाउ गर्दै भनिन्–‘दुई मिनेट मात्र ढिलो भूकम्प गएको भए ममी चर्चमा गइसक्नु हुन्थ्यो , सायद उहाँ बाच्नु हुन्थ्यो होला !’ ४५ जनाको सामुहिक ज्यान गएको बसन्तपुर क्षेत्रमा ऐतिहासिक धरोहरको नाममा राज्यले जिर्ण अवस्थामा पुग्दा समेत समयमै ध्यान दिननसक्दा धनजनको ठूलो क्षति भएको कपालीले गुनासो गरिन् ।   उनले भनिन् – ‘मैले सुनेकी छु, ऐतिहासिक धरोहरको नाममा सरकारले फेरि पुरानै संरचना खडा गर्दैछ । यस्तो गल्ति फेरि नदोहोेरियोस् ।’ यस्तै, विनासकारी भूकम्पले ६० जनाको ज्यान लिएको ऐतिहाँसिक धरोहरको भग्नावशेषमा भेटिएकी प्युठान कि सम्झना खड्काले मरिसकेको धरहरालाई सरकारले फेरि ब्युँझाएर सर्वसाधारण जनतालाई धराप थाप्ने काम गरेको तर्क गरिन् ।   सरकालाई सुझाव दिदै उनले भनिन्–‘सरकार पहिला धरहरा होइन, अत्यन्त कष्टकर अवस्थामा कटेजभित्र छटपटिरहेका सुत्केरी, बृद्धबृद्धा तथा बालबालिकाहरुको जीवन रक्षा गर्नुहोस् । धरहराको नाममा धराप, हामीलाई चाहिएको छैन ।’