देउवाको हातमा कांग्रेस विरासत !

काठमाडौं । कोइराला खानदान जस्तो पारिवारिक विरासतबाट नभई आफ्नै बलबुतामा कांग्रेसमा स्थापित नेताको नाम हो शेरबहादुर देउवा । उनी तीनपटक देशको प्रधानमन्त्री बनिसकें । तर, कांग्रेसको पार्टी सभापति भने बन्न  सकेका छैनन् । पार्टी फुटाएर सभापतिको बनेको इतिहास भए पनि एउटै बनेको कांग्रेसको सभापति उनी बन्न सकेका छैनन् । तर, गिरिजाकालीनदेखि सुशीलकालीन कांग्रेसमा कोइरालाहरुलाई हल्लाउने देउवा यसपटक निक्कै  प्रभावशाली देखिएको राजनीतिक विश्लेषक र कांग्रेस नेताकै टिप्पणी छ । राजनीतिक निरन्तरता, शक्तिशाली गुटगत प्रभुत्व, शक्तिको प्रयोग र एकपटक आफूलाई अवसर दिन भन्दै उनी यसपटक सभापतिका लागि होमिंदै छन् । आफू सभापतिमा पुग्न नसकेको भन्दै एकपटक आफूलाई न्याय गर्न उनले कांग्रेसका नेता कार्यकर्तालाई अपिल गरेका छन् । देश दौडाहा अभियानका क्रममा सुदुरपश्चिमदेखि चितवनसम्म आइपुग्दा प्रत्येक जिल्लामा देउवाले यसपटक आफूलाई जिताउन कार्यकर्तालाई अपिल गरेका छन् । आफूले जिते कांग्रेसको गुटबन्दी अन्त्य हुने दाबी गर्दै  सान्त्वना बटुल्ने प्रयास पनि उनले  गरेका छन् । भातृ संस्थामा प्रभाव, संसदीय दलमा बढ्दो प्रभाव, जिल्ला सभापतिमाथिको पकड जस्ता सवल पक्ष देउवाको देखिएका छन् । अर्कोतिर संस्थापनसँग असन्तुष्ट रहेका नेताहरुलाई आफूतिर ल्याउन उनले गरेको पहलले पनि उनी यसपटक संस्थापनको उम्मेदवारसँग चर्को प्रतिस्पर्धी देखिने अनुमान भइसकेको छ । अझै पाँच वर्षमा पार्टी संचालनका लागि भएका कमजोरीलाई देउवाले यसपटक मुद्दा बनाउँदैछन् । भद्रगोल भातृ संस्था, अलपत्र ४२ विभाग, नबनेको केन्द्रीय कार्यसम्पादन समिति, चुनावमा टिकट बाड्ने संसदीय बोर्डको निर्वाचन गर्नुपर्ने जस्ता विषय उठाउँदै देउवा आफ्नो पक्षमा माहोल बनाउदै कार्यकर्ताको मन जित्ने प्रयासमा छन् । यद्यपी पार्टी संचालनका लागि भएको संस्थागत भागबण्डाको दोषबाट भने देउवा पनि उम्कन सक्ने अवस्था छैन । ६० र ४० को भागबण्डामा दोस्रोमा आफ्नो राजनीतिक  लाभ लिंदै आएका उनलाई यो अभ्यासबाट आलोचना गरिन्छ । देश दौडाहाको क्रममा आफूले जिते भागबण्डा अन्त्य गर्ने बताएर गलत अभ्यास हुँदै आएको उनी स्वयंले स्वीकारेका छन् । अर्कोपक्ष संस्थापन पक्षमा भएको भद्रगोल र अनुशासनहिनताको फाइदा पनि देउवाले लिन सक्ने देखिन्छ । संस्थापनका धेरै नेता आकांक्षी हुनु र असन्तुष्ट आफूले ल्याउन सक्ने देउवाको अर्को अस्त्र हुनेछ । ‘धेरै विषय हामीतिर अनूकूल छ’ देउवा पक्षीय एक नेता भन्छन्, ‘यसपटक कार्यकर्ताहरु पनि एकपटक देउवालाई हेरौं न त, कोइरालाहरुको शासन अति भो भन्नेमा छन् ।’ कोइरालाको कार्यकाल कमजोर भएकै कारण उनको पकड कम हुँदै जाँदा र स्वास्थ्यस्थितिले पनि कमजोर भएकाले प्रचारप्रसार र कार्यकर्ता भेटघाटलाई पनि समय दिन नसकेको कारण पनि देउवाले त्यसको फाइदा पनि लिइरहेका छन् । कोइराला पक्षका रामचन्द्र पौडेलले आफैलाई भोट माग्दै हिडेका छन् । त्यसैले १३ औं महाधिवेशनबाट आफूले कांग्रेसको कोइराला एकाधिकार तोड्दै कांग्रेसको सत्ता हत्याउन देउवा जस्तोसुकै हतकण्डा अपनाउन पनि पछि पर्ने छैनन् । संस्थापनका असन्तुष्ट ठूलै नेतालाई महाधिवेशन नजिकिंदै गर्दा आफूतिर तान्ने तयारी गरेको देउवा पक्षको दाबी छ ।