४५४ स्वास्थ्यकर्मी संक्रमित, अग्रपंक्तिमा खटिने नै संक्रमित हुँदा कोरोना महामारी नियन्त्रण असहज बन्दै

काठमाडौं । कोरोना संक्रमित बढेसँगै उनीहरूको उपचारमा खटिएका चिकित्सक, नर्स, प्राविधिकलगायत स्वास्थ्यकर्मीमा पनि संक्रमणको दर वृद्धि भएको छ । इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखा (ईडीसीडी) का अनुसार आइतबारसम्म ४५४ जना स्वास्थ्यकर्मी संक्रमित भएका छन् ।

आजको कान्तिपुर दैनिकमा खबर छ - जसमध्ये चिकित्सक १ सय ४२, अस्पतालका कर्मचारी १ सय २३, नर्स ९४, ल्याब टेक्निसियन ३० र पारामेडिक्स ६५ जना छन् । अस्पतालअनुसारको तथ्यांक हेर्दा भने त्योभन्दा बढी संख्या देखिन्छ । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले समेत संक्रमित स्वास्थ्यकर्मीको संख्या धेरै हुन सक्ने जनाएको छ ।

धेरै अस्पतालले स्वास्थ्यकर्मी संक्रमित भएको भनेर सूचना दिँदा बिरामी उपचारका लागि नआइदिने र स्वास्थ्यकर्मीलाई पनि समाजले अपहेलना गर्ला भन्ने डरले यकिन संख्या उपलब्ध गराउँदैनन् । काठमाडौंको एक सरकारी अस्पतालका निर्देशकले स्वास्थ्यकर्मी संक्रमित हुँदा अरूले उल्टै नराम्रो सोच्ने गरेको बताए ।

स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता डा.जागेश्वर गौतम स्वास्थ्यकर्मीहरूले पहिला आफू बच्ने अनि अरूलाई बचाउने भन्ने धारणा राख्नुपर्ने बताउँछन् । उनले भने, ‘ओपीडीमा बस्नेले भाइजर, वाटरप्रुफ मास्क लगाएर मात्र बिरामी जाँच्नुपर्छ । सामान छैन भने बरु मन्त्रालयले उपलब्ध गराउँछ ।’ दिन रात खटिएर बिरामीको उपचार गरिरहेका स्वास्थ्यकर्मीलाई दुर्व्यवहार गरिएका खबर सुनिए संलग्नलाई कारबाही गर्न गृह मन्त्रालयलाई निर्देशन दिएको उनको भनाइ छ ।
सेवामा असर

कोरोना महामारीविरुद्ध अग्रपंक्तिमा खटिएका स्वास्थ्यकर्मी नै धमाधम संक्रमित हुन थालेपछि कतिपय अस्पतालले आकस्मिकबाहेकका सबै सेवा बन्द गरेका छन् । स्वास्थ्यकर्मीमा संक्रमण बढ्दै गए देशभर सबै किसिमका स्वास्थ्य सेवा थप प्रभावित हुने जोखिम देखिएको छ ।

ईडीसीडीका अनुसार धुलिखेल अस्पतालमा शनिबार १० र आइतबार ३ जना स्वास्थ्यकर्मीलाई कोरोना पुष्टि भयो । योसँगै हालसम्म उक्त अस्पतालका २७ स्वास्थ्यकर्मीलाई संक्रमण भइसकेको छ । एकैपटक १० चिकित्सकमा संक्रमण पाइएपछि अस्पतालका आकस्मिकबाहेकका सेवा बन्द गरिएको छ । काभ्रेकै स्पाइनल इन्जुरी पुनस्र्थापना केन्द्रमा पनि शनिबार कर्मचारी र स्वास्थ्यकर्मीसहित १५ जनामा संक्रमण देखिएको थियो ।

स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार भदौ २ मा काठमाडौं उपत्यकामा २ सय ५ जना संक्रमित हुँदा ४० जना स्वास्थ्यकर्मी मात्रै थिए । यसमध्ये २० जना त्रिवि शिक्षण अस्पतालका थिए । बाँकी किस्ट, निदान र सुमेरु अस्पतालका थिए ।

त्रिवि शिक्षण अस्पतालका निर्देशक डा.रोहित पोखरेलका अनुसार गएको साता मात्रै अस्पतालका ४० जनामा संक्रमण देखिएको छ । यहाँ हालसम्म संक्रमित स्वास्थ्यकर्मीको संख्या ७० पुगेको अस्पतालका कोभिड व्यवस्थापन समिति संयोजक डा.सन्तकुमार दासले बताए । यसअघि आकस्मिक कक्षमा कार्यरत स्वास्थ्यकर्मी संक्रमित हुँदा अस्पतालले उक्त विभाग सिलसमेत गरेको थियो ।

‘संक्रमितमध्ये केही अस्पताल र केही घरमै आइसोलेसनमा छन्,’ निर्देशक पोखेलले भने, ‘सेवा भने निरन्तर दिइरहेका छौं ।’ संक्रमित हुनेमा नर्स बढी छन् । ‘सानो कोठा र भेन्टिलेसन नभएको कोठामा नर्सहरू खाजा खाने गर्दा रहेछन्, त्यहाँबाट सरेको देखिन्छ,’ डा.दासले भने ।

धेरै संख्यामा स्वास्थ्यकर्मी संक्रमित हुनेमा वीरगन्जको नारायणी अस्पताल पनि पर्छ । स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार हालसम्म नारायणीका ७० स्वास्थ्यकर्मी संक्रमित पाइएका छन् । काठमाडौंको सहिद गंगालाल हृदयरोग केन्द्रमा संक्रमित स्वास्थ्यकर्मीको संख्या १५ भन्दा बढी छ । वीर अस्पतालका पनि चिकित्सकसहित १० जना स्वास्थ्यकर्मी संक्रमित भइसकेका छन् ।

अग्रपंक्तिमा खटिने नै संक्रमित हुँदा कोरोना महामारी नियन्त्रण असहज बनेको ईडीसीडीका निर्देशक डा.वासुदेव पाण्डेले बताए । ‘सबैभन्दा जोखिममा स्वास्थ्यकर्मी, सुरक्षाकर्मी र सञ्चारकर्मी छन्,’ उनले भने, ‘अरूलाई सेवा दिनुपर्ने समूह नै संक्रमित भएपछि संक्रमण न्यूनीकरण गर्न असहज हुने देखिएको छ ।’ नेपालमा पहिलो पटक वैशाख ३० मा कपिलवस्तुमा एक नर्समा कोरोना संक्रमण देखिएको थियो ।

‘सतर्कताले हामी सुरक्षित’

डा. सागर राजभण्डारी– निर्देशक, शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल

हामीले अहिलेसम्म ३ सय ५० जना कोरोना संक्रमितको उपचार गरिसकेका छौं । करिब ६ सय जनाजति शंकास्पद बिरामीलाई हेरेका छौं । म गर्व पनि गर्छु कि अहिलेसम्म यहाँका कुनै पनि स्वास्थ्यकर्मीमा संक्रमण पुष्टि भएको छैन । हामीले पीपीईको प्रयोगमा कन्जुस्याइँ गरेका छैनौं । एकचोटि प्रयोग गरेको मास्क पनि प्रयोग गर्देनौं ।

संक्रमितले लगाएको कपडा, तन्ना, खोललगायत सामग्री केमिकल प्रयोग गरेर मेसिनमा धुन्छौं । केमिकल ट्रिटमेन्ट गरेर फोहोर व्यवस्थापनका लागि ‘अटोक्लेभ’ गर्छौं । भौतिक दूरी कायम गरेका छौं । डिजिटल प्रविधि अपनाएका छौं ।

आईसीयूमा पनि नेगेटिभ प्रेसरयुक्त कोठाहरू छन् । हावा छानिएर मात्र भित्र जान्छ । आइसोलेसन पनि त्यसैअनुसार निर्माण गरिएको छ । त्यसैले पनि हामी अहिलेसम्म सुरक्षित छौं । खासमा आवश्यक सबै स्वास्थ्य सुरक्षा सतर्कता अपनाउनु नै हामीमा संक्रमण नहुनुको प्रमुख कारण हो ।