झलनाथले साबेल समाउन नजानेपछि....

वैशाख १२ को भूकम्पले नेपाली समाजमा रहेका थरीथरीका पात्र र प्रवृत्तिलाई सबैले बुझ्नेगरी उदांगो पारिदिएको छ । वैशाख १२ र त्यसयता लगातार आइरहेका साना–ठूला भूकम्पले नेपाली समाज र जनजीवनमा सिर्जना गरेको विपद, त्रासदी र बहुआयामिक समस्याको बीचमा प्रदर्शित व्यवहारका कारण कोही जनताका वास्तविक आफन्त सावित भएका छन्, कोही दुस्मन ठहरिएका छन् त कोही ‘जोकर’ मात्रै बनेर समेत देखापरेका छन् । भूकम्पले थिलथिलो पारिदिएका घर–बस्तीमा पुगेर उद्धार, राहत र पुनर्निर्माणद्वारा जनसेवा गर्ने क्रममा राज्यका सुरक्षासंयन्त्र, सञ्चारजगत् र सबैजसो राजनीतिक दल तथा दलसम्बद्ध जनवर्गीय संगठन एवम् नेता–कार्यकर्ताले असाध्यै महत्वपूर्ण र जनप्रेमी भूमिका निर्वाह गरे । विपद्का बेला इमानदारिताका साथ गरिएका सबैका सकारात्मक कामलाई कुनै पनि आग्रह–पूर्वाग्रहविना जनताले राम्रो मानेका छन् र हृदयदेखि आभार प्रकट गरे । उद्धार, राहत र पुनर्निमाणकै क्रममा कतिपय भने आफ्नो ‘नानीदेखिको बानी’ बाट मुक्त हुन सकेनन् । राज्यको ढुकुटीमाथि नियन्त्रण जमाएकैहरुले समेत भूकम्पपीडित नागरिकहरुका निम्ति गैरराज्य तर्फका दाताले उपलव्ध गराएका जस्तापाता लगायतका राहत सामग्री नै बेचेर खाने हर्कत गर्न समेत पछि परेनन् । यसै मेसोमा कतिपयले एकाध किलो खाद्यसामग्री वा राहतका नाममा एकाध थान जिन्सी बाँडेर व्यापक ‘फोटेसेसन’ गर्ने र सामाजिक सञ्जालहरुबाट आफ्नो ‘महानता’ को प्रचारवाजी गर्ने घटिया काम गरेको पनि देखियो । भूकम्पपीडितको पीडालाई कतिपयले क्षुद्र राजनीतिक स्वार्थपूर्ति गर्ने, व्यावसायिक विज्ञापन गर्ने र धार्मिक प्रभाव विस्तार गर्ने ‘अवसर’ का रुपमा समेत दुरुपयोग गरे । सञ्चारमाध्यमहरुले पनि सन्तुलित र वस्तुनिष्ठ भएर राहत, उद्धार र जनसेवाका क्षेत्रमा विभिन्न पक्षले पुर्याएका योगदानको सही सूचना सम्प्रेषण गर्नुको सट्टा आस्थाका आधारमा ‘बिरालोलाई बाघ’ का रुपमा र ‘बाघलाई बिरालो’ का रुपमा प्रस्तुत गरेका घटना पनि प्रशस्तै देखिए । उद्धार, राहत र पुनर्निर्माणका क्रममा उल्लेख्य योगदान पुर्याएको ठानिएकैहरुमध्ये पनि कतिपयले चाहिँ आ–आफ्नो योग्यता, क्षमता, ज्ञान र सिपको आधारमा योगदान गर्नुभन्दा पनि विपतको घडीलाई ‘प्रपोगान्डाको अवसर’ का रुपमा लिएका घटनाक्रम समेत प्रशस्तै देखिए । उदाहरणका रुपमा नेपालका पूर्वप्रधानमन्त्री एवम् एमालेका निवर्तमान अध्यक्ष झलनाथ खनाललाई नै लिन सकिन्छ । प्रस्तुत तस्बिरमा खनालले साबेल चलाएर माटो उठाउन थालेका देखिन्छन् । तर, उनले साबेल समातेको तस्बिर देखेर मान्छे मज्जैले हाँसेका छन् । साबेल समाउँदा तल समात्नुपर्ने हात माथि र माथि समात्नुपर्ने हात तल पारेर उल्टो समातेको देखिन्छ भने तल समातेको हात उल्टै भए पनि समातेकै समेत मिलिरहेको छैन । यो तस्बिरले वास्तविक जनसेवा गर्नभन्दा ‘प्रपोगान्डा’ को उद्देश्यले मात्रै खनालले साबेल उचालिरहेछन् भन्ने नै पुष्टि गर्दैन र ?