आइतबार किन दर्ता भएन संशोधन प्रस्ताव ? यी हुन्, ५ कारण

काठमाडौँ, १२ मंसिर । आज बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकबाट अनुमोदन गरी व्यवस्थापिका संसद्मा संविधान संशोधन प्रस्ताव दर्ता गर्ने सरकारको थियो । सरकारले आज प्रस्ताव दर्ता गर्ने भन्दै शुक्रबार संविधान संशोधनको प्रस्तावित मस्यौदा तयार गरी मधेसी मोर्चासहित सबै राजनीतिक दलको हात–हातमा पठाएको थियो । तर मधेसी मोर्चा र सत्तारुढ दलभित्रकै नेताहरुको सहमति जुटाउन नसकेपछि सरकार संशोधन प्रस्ताव दर्ता गर्नबाट पछि हटेको हो । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले मोर्चा र सत्तासाझेदार कांग्रेसले साथ दिए आइतबार नै संशोधन दर्ता गर्ने तयारी गरेका थिए । तर अन्तिम समयसम्म पनि सहमति नजुटेपछि संशोधन प्रस्ताव दर्ता हुन सकेन । आइतबार संशोधन प्रस्ताव दर्ता नहुनुको यी हुन्, ५ कारण । १. मोर्चाको आलटाल सरकारले मधेसी मोर्चाको सहमतिबिना संशोधन प्रस्ताव दर्ता नहुने बताइसकेका छन् । शुक्रबार नै मस्यौदा तयार पारेर असहमति भए थप छलफल गर्नुपर्ने र सहमति भए प्रस्ताव दर्ता गर्न समर्थन गर्न सरकारले पठाएको पत्रको मोर्चाले जवाफ नदिएपछि आइतबार संशोधन प्रस्ताव दर्ता नभएको हो । सरकारले मोर्चाबाट आधिकारिक जवाफ नआएसम्म संशोधन प्रस्ताव दर्ता नगर्ने भएको छ । मोर्चाले संशोधन प्रस्तावमाथि आफ्नो जवाफ पठाउन आलटाल गरेपछि आइतबार संशोधन प्रस्ताव दर्ता नभएको हो । सरकारका एक मन्त्रीका अनुसार मोर्चाले सहमतिसहित संशोधनको प्रस्तावित मस्यौदामा समर्थन नगर्नु नै आइतबार प्रस्ताव दर्ता हुन नसक्नुको प्रमुख कारण हो । २. सत्तारुढभित्रको असन्तुष्टि मेटाउने प्रयास बिफल आइतबार संशोधन प्रस्ताव दर्ता नहुनुको अर्को कारण हो, सत्तारुढ माओवादी कांग्रेसभित्रका नेताहरुको असन्तुष्टि मेटाउने प्रयास बिफल हुनु । सीमांकन विवाद मिलाउन सरकारले पाँच नम्बर प्रदेश टुक्र्याउने गरी ल्याउन लागेको प्रस्तावित मस्यौदाको विरुद्धमा रहेका माओवादी केन्द्रका नेता टोपबहादुर रायमाझी र कांग्रेस नेता बालकृष्ण खाँणलगायतलाई सहमतिमा ल्याउने प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाको प्रयास बिफल भएपछि प्रस्ताव दर्ता नभएको हो । आइतबार बिहान प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र कांग्रेस सभापति देउवाले असन्तुष्टि नेताहरुसँग छलफल गरेका थिए । तर उनीहरुले जनमतको कदर गर्नुपर्ने भन्दै पाँच नम्बर प्रदेश टुक्र्याउने विषयमा आफूहरुको सहमति नहुने प्रष्ट पारेपछि प्रचण्ड देउवालाई पछाडि फर्किन बाध्य बनाएको थियो । ३. देउवामाथि पार्टीभित्रकै नेताको दबाब संशोधन प्रस्तावमा पार्टीभित्र सहमति नजुटाईकन अगाडि बढ्न नहुने भन्दै देउवामाथि पार्टीभित्रकै नेताहरुले दबाब दिएपछि आइतबार संशोधन प्रस्ताव दर्ता गर्ने मनसायबाट देउवा पछि हटेका थिए । पार्टीका शीर्ष नेताहरुले सहमतिबिना प्रस्ताव लगिए विपक्षमा मत हाल्ने चेतावनी दिएपछि देउवाले प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई केही दिन पर्खन सल्लाह दिएका थिए । पार्टीभित्र थप छलफल आवश्यक रहेको भन्दै प्रधानमन्त्रीलाई आइतबार दर्ता नगर्न सुझाव दिएपछि आइतबार प्रस्ताव दर्ता हुन नसकेको देउवा निकट स्रोतको दावी छ । ४. एमाले सहमतिमा आउने अपेक्षा सरकारले औचित्य र आवश्यकताबिना संशोधन प्रस्ताव ल्याउन नहुने भन्दै प्रस्तावको विपक्षमा उभिएका प्रमुख प्रतिपक्षी नेकपा एमाले सहमतिमा आउने अपेक्षा राखेका छन् । सोही अनुरुप प्रधानमन्त्री प्रचण्डले कांग्रेस सभापति देउवालाई एमालेसँग थप छलफल गर्ने जिम्मा दिएका छन् । सभापति देउवाले आइतबार साँझ ५ बजे एमालेसँग छलफल गर्ने प्रयास गरे पनि सफल हुन सकेन । सकेसम्म एमालेलाई समेत साथमा लिएर संशोधन प्रस्ताव दर्ता गर्ने पक्षमा सरकार रहेको प्रधानमन्त्रीका राजनीतिक सल्लाहकार चक्रपाणि खनाल बताउँछन् । ५. मन्त्रिपरिषद्का सदस्यसँग छलफलको कमी मन्त्रित्रपरिषद्का कतिपय सदस्यहरुले संशोधनको विपक्षमा मात्रै बोलेका छैनन्, संशोधन प्रस्ताव ल्याए मन्त्रिपरिषद् बैठकमै बबाल मच्चाउने चेतावनी समेत दिएका छन् । स्रोतका अनुसार कांग्रेस नेता तथा रक्षामन्त्री बालकृष्ण खाँण लगायत अन्य मन्त्रिपरिषद् सदस्यहरुले त्यस्तो चेतावनी दिएको हो । मन्त्रिपरिषद्को सदस्यहरुको उक्त चेतावनीपछि प्रधानमन्त्रीले मन्त्रिपरिषद्का सदस्यसँग पनि छलफल गर्नुपर्ने भन्दै आइतबार प्रस्ताव दर्ता नगरेका हुन् । स्रोतका अनुसार प्रधानमन्त्रीले मन्त्रिपरिषद् सदस्यहरुसँग अनौपचारिक रुपमा छलफल गर्नेछन् ।