५२ वर्ष लामो विद्रोह छाडेर शान्ति प्रक्रियामा आएको फार्क कस्तो पार्टी हो ?

द रिभोल्यूश्नरी आर्म फोर्सेज अफ कोलम्बिया अर्थात फार्क कोलम्बियाको सबै भन्दा ठूलो विद्रोही समूह हो । फार्कको स्थापना सन् १९६४ मा भएको हो । यो कम्युनिष्ट पार्टीको सशस्त्र शाखा थियो । फार्क माक्र्सवादी–लेलिनवादी विचारधाराबाट प्रेरित समूह हो । फार्कको मुख्य संस्थापन छोटे किसान तथा श्रमिक थिए, जो कोलम्बियामा त्यतिबेला असमानताकाविरुद्ध संघर्षमा एकजुट भएका थिए । फार्कमा केही सहरी समूह भए पनि मुख्य रुपमा यसको पहिचान ग्रामीण गुरिल्ला संगठनकै रुपमा रहेको छ । फार्कको ६ देखि ७ हजारसम्म सक्रिय लडाकु रहेको सुरक्षा बलको अनुमान छ । फार्कका साथमा करिब ८ हजार ५ सय आम नागरिकको पनि समर्थन रहेको सुरक्षा बलको अनुमान छ । जुन फार्कको सहयोगी नेटवर्क निर्माण गर्दछन् । अनुमानका अनुसार सन् २००३ मा करिब फार्कको पास २० हजार सक्रिय लडाकु थिए । तर पछिल्लो समयमा भने फार्कको समर्थनमा निकै कम देखिएको हो । फार्कको गठन ऐतिहासिक रुपमा कोलम्बिया एक यस्तो देश हो, जहाँ ठूलो असमानताको खाडल रहेको छ । निम्न वर्गका मानिसहरु उच्च वर्गको जमिन लिजमा लिएर खेती गर्ने गर्दछन् । यसका विरुद्ध १९ औं शताब्दीको अन्त्य तथा २० औं शताब्दीको प्ररम्भमा कोलम्बिया सरकारले ऋणमुक्त गर्न भन्दै जमिनको ठूलो हिस्सा निजी मालिकलाई विक्री गरिदियो । फार्कको संस्थापकको केही टोलीका प्रान्तको मारकिटेलियाले एक कृषि कम्युन निर्माण गरेका थिए । सन् १९५० को दशकमा क्यूवाको क्रान्तिबाट प्रेरित भएर उनले जमिनमा अधिक अधिकार तथा नियन्त्रणको माग गरे । तर उनको कम्युनिष्ट विचारधाराको ठूला जमिनदार तथा सरकारले खतरनाक ढंगले उनको संस्था भंग गर्न सेना परिचालन गरेको थियो । फार्कको मुख्य दुश्मन कोलम्बियाको सुरक्षा बल नै हो । फार्कको लडाकु पुलिस स्टेशन, सेनाको पोष्टलाई निशाना बनाउने गरेका थिए । साथै उनीहरुले तेल पाइपलाइन, विजुलीको खम्बा, पुल तथा सामाजिक संस्थाहरुलाई पनि निशाना बनाएका थिए । फार्क विद्रोहकिो हमलामा आम सर्वसाधारण पनि परेका थिए । फार्कको हमलामा परि केही बालबालिकाको पनि मृत्यु भएको छ । फार्क विद्रोहीले फिरौंतीका लागि हजारौं नागरिकलाई अपहरण पनि गर्ने गरेका थिए । केही वर्षपहिला कोलम्बियाको सुरक्षा बलले फार्कमा ठूलो क्षति पुर्याएको थियो । अमेरिकी सरकारले कोलम्बियाको सेना तथा पुलिसलाई केही लाख डलरको पनि सहायता तथा प्रशिक्षण दिएको थियो । गएको एक दशकको दौरानमा फार्कको केही मुख्य नेता पनि मारिएका थिए । सन् २००८ मा बरिष्ठ विद्रोही नेता राउल रेयेस एक छापामार कारबाहीमा मारिए भने फार्क संस्थापक म्यानुअल म्यारुलाण्डाको पनि निधन भएको थियो । सन् २०११ मा भएको हमलामा परि अल्फोन्सो कानोको पनि मृत्यु भएको थियो । करिब चार वर्षदेखि चलेको वार्तापछि फार्क विद्रोही शान्ति सम्झौताका लागि तयार भएका हुन् । कोलम्बियाका राष्ट्रपति सान्तोषले फार्क विद्रोहीलाई शान्ति प्रक्रियामा ल्याउन शान्ति सम्झौतामा हस्ताक्षर गराएका हुन् । तर जनमत संग्रहमा भने फार्कको विपक्षमा मत देखिएपछि शान्ति प्रक्रिया संकटमा परेको छ । (एजेन्सीकाे सहयाेगमा)