चे ग्वेभारा जसले बदलिदिए क्यास्ट्रोेको जिन्दगी

काठमाडौं । मार्क्सवादमा विश्वास राख्ने चे ग्वेभाराको जन्म अर्जेटिनाको रोसारियो मा १४ जुन १९२८ मा भएको थियो । सानैदेखि क्रान्तिकारी स्वभावका चेले आफ्नो पिताबाटै राजनीतिक चेतना पाएका थिए । मध्यम वर्गीय परिवारमा जन्मेका ग्वेभाराले चिकित्सकको अध्ययन गर्नु पूर्व दक्षिण अमेरिकी देशहरुको भ्रमण गरेका थिए । उनले भ्रमणको क्रममा त्यहाँको अवस्था एकदमै नजिकबाट देख्न पाएका थिए ।

चे ग्वेभारा आफु सानैदेखि अस्वस्थ अनि पीडित पनि थिए । तर, कठोर उद्देश्य बोकेका चेलाई स्वास्थ्य समस्याले प्रभाव पारेन । उनले आफ्नो समस्यालाई पछाडि छोडिदिए । उनले आफुँलाई एक पहाड जस्तो बनाए । अर्जेटिनामा जन्मेका मार्क्सवाद क्रान्तिकारी चे जसले क्यूबालाई पुरै बदलेर छोडे । उनको मुख्य भूमिकामा क्यूबाली क्रान्ति सम्पन्न भएको थियो ।

हठी स्वाभावका थिए चे
उनी सानैदेखि हठी अनि कठोर स्वभावका थिए । सानैदेखि राजनीति प्रति उनको बेग्लै रुची पनि थियो । घरका अन्य सदस्यसँग उनको धेरै वादविवाद पनि भईरहन्थ्यो । उनले क्रान्तिको लागि परिवार अनि घरलाई पुरै त्यागिदिएका थिए । आफुँ मात्र नभई समग्र मानव मुक्तिको लागि उनले कठिन बाटो रोजेका थिए । राजनीति चेतना भएसँगै उनी जुआन पेरान नेतृत्वको अर्जेटिनी सरकारको विरुद्ध संगठित भएका थिए ।

चेलाई लागेको थियो कि, क्रान्तिको बाटोबाट नै दक्षिण अमेरिकीहरुको जीवनस्तरमा सुर्धान सकिन्छ । पढाई पुरा गरेपश्चात उनि पहिला ग्वाटेमाला गए । जहाँ सीआईएले आफ्नो सहयोगमा वामपन्थी सरकार विस्थापन गरेको थियो । यसलाई चेले नजिकबाट नियाल्न पाएका थिए । यसबाट उनलाई बेग्लै राजनीतिक हौसला मिलेको थियो ।

मेक्सीकोमा भएको थियो क्यास्ट्रोसँगको भेट
सन् १९५५ देखि ग्वेभारा विवाह गरि मेक्सिकोमा बस्न थालेका थिए । त्यहिँ उनले क्यूवाका क्रान्तिकारी फिडेल क्यास्ट्रो र उनको भाई राहुललाई भेटेका थिए । त्यतिबेला क्यास्ट्रो नेतृत्वकाे संगठन बाटिस्टा सरकारको विरुद्धमा विद्रोहको योजना बनाईरहेकाे थियाे । सन् १९५० मा क्यास्ट्रोले गरेको विद्रोह असफल पनि भएको थियो । यसको पछाडि उनले शसस्त्र खालको युद्ध छेड्ने नीति लिएका थिए । जसको लागि उनि मेक्सिको पुगेका थिए ।

क्यास्ट्रोको सोंचबाट पहिलो भेटमै चे धेरै प्रभावित भएका थिए । पहिलो भेटघाटमै चले क्यास्ट्रोको रणनीति पत्ता लगाएका थिए । यस दौरान क्यास्ट्रोले उनलाई आफ्नो क्यूबाली क्रान्ति गर्ने योजना बताएका थिए । उनले आफ्नो संगठन र संगठनकाे योजना पनि बताएका थिए । त्यो विशेष भेटपश्चात चे क्यूबाली क्रान्तिको लागि होमिएका थिए ।

पछि चे क्यास्ट्रो सरकार बनेपछि पनि विशेष सल्लाहकारको रुपमा भूमिका खेलेका थिए । क्यूबाको बाटिस्टा सरकारलाई सत्ताच्यूत गर्न उनको मुख्य योगदान रहेको छ ।

सरकारमा हुँदा हुँदै भूमिगत भएका थिए
चे फिडेल क्यास्ट्रोको सरकारमा आर्थिक सल्लाहकारको रुपमा काम गर्दा गर्दै भूमिगत भएका थिए । उनी अफ्रो एसियाली आर्थिक एकता सम्मेलनबाट सहभागी भई स्वदेश फर्कदैं गर्दा फिडेल क्यास्ट्रोलाई पत्र लेखेर बोलिभियाली क्रान्तिमा होमिएका थिए ।

बोलिभियाली क्रान्तिमा होमिएको छोटो समयमै उनि पक्राउ परेका थिए । ८ अक्टोबर १९६७ उनलाई पक्राउ गरिएको थियो । जसको भोलिपल्टै उनको हत्या गरियो । चेलाई पक्राउ गर्न बोलिभियाली शासकले ठूलो मेहनेत गरेका थिए । उनीहरुले मुख्य सैन्य टिमलाई चेलाई पक्राउ गर्न मात्रै लगाएका थिए ।