भारतीय हस्तक्षेप र नाकावन्दीकाविरुद्ध कविताका स्वरहरू–कविहरुसँगको सडक संवाद

“भारतीय हस्तक्षेप र नाकावन्दीकाविरुद्ध कविताका स्वरहरू” अभियानका साथ करीव दुई महिनाअघिदेखि कविहरु सडकमा छन् । कविता वाचन गर्दै क्यापिटल एफएममा पुगेका केही कविहरुलाई खबरडबलीले सोधेको थियो “किन कविहरु सडकमा ? प्रस्तुत छ, कविहरुसँगको सडक संवाद । कविहरु देशको सीमा रक्षाको निम्ति बोल्नुपर्छ मणी थापाः कवि तथा गीतकार कविहरुको राष्ट्रप्रति माटोप्रति भावनात्मक आवेग हुन्छ । कविहरु सिर्जनामा रम्ने हुनाले देशमा आएको संकटप्रति सबैभन्दा बढि संबेदनशील कवि नै हुन्छ । यस्ता विषयहरुले सबैभन्दा बढि कविहरुकै मन छुने हुनाले कविहरु सडकमा छन् । कविहरुले नै माटोको बारेमा लेख्छन्, बोल्छन्, त्यसकारण कविहरु नै आन्दोलित हुनु स्वभाविक हो र उसको धर्म पनि हो । यतिबेला सबै कविहरु देशको रक्षाको निम्ति बोल्नुपर्छ । सीमा रक्षाको निम्ति बोल्नुपर्छ । भारतले नाकाबन्दी गरेर निकृष्टता देखायो इश्वरचन्द्र ज्ञवालीः साहित्यकार   भारत र नेपाल दुईवटा स्वतन्त्र सार्वभौमसत्ता सम्पन्न राष्ट्रहरु हुन् । राष्ट्रको अस्तित्वको हिसावले भारतको जुन अस्तित्व छ, नेपाल पनि त्यस्तै छ । व्रिटिश साम्राज्यवादको उत्तर देनको रुपमा प्राप्त उपनिवेशवादी चरित्र हामीमाथि लागेर नेपाली जनतालाई तड्पाएर आफ्नो स्वार्थसिद्ध गर्ने जुन बाटोमा भारत लागेको छ, त्यसकोविरुद्ध हामीले आवाज उठाएका हौं । हाम्रो स्वाधिनताकोविरुद्ध यदि भारतले कुनै पनि किसिमको गतिविधिहरु सञ्चालन गर्छ भने हामी त्यसको विरोध गर्छौ ।  यद्दपी भारत हाम्रो छिमेकी मुलुक हो । भारतसँग हाम्रो धेरै गहिरो युगिन सम्बन्ध छ । त्यहाँको जनताप्रति हाम्रो सम्मान छ । तर भारतीय विस्तारवादको हस्तक्षेपको नीति लिएको सत्ता खतरनाक छ । त्यसले आफ्नो छिमेकीहरुलाई सदैव आफ्नो छत्रछायाँमा राख्न चाहने जुन प्रवृति छ त्यो प्रवृतिको हामीले विरोध गरेका हौं । यो कुनै देश र जनताको विरोध होइन । भारतीय सत्ताको उपनिवेशवादी चरित्रको विरोध गरेका हौं । भारतले नाकाबन्दी गरेर जुन अमानवीय निकृष्ट व्यवहार गरेको छ, यसको चौतर्फी बिरोध भइरहेको छ । यद्दपी मधेसमा आन्दोलन भइरहेको छ, उनीहरु आफ्नो अधिकारका निम्ति लडिरहेका छन् । भारतले राखेका ७ बुँदे मागको समर्थन गर्न मधेसको आन्दोलन भइरहेको होइन । साहित्यकारहरुले समयको पदचाप चिन्न सक्नुपर्छ प्रा.डा. जगदीशचन्द्र भण्डारी , वरिष्ठ साहित्यकार राष्ट्रियता र स्वाधिनताका पक्षमा सबै लाग्नुपर्छ । कविहरु समाजका अग्रचेतनाका सम्वाहकहरु हुन् । त्यसकारण सबै स्रष्टाहरु राष्ट्रियताको पक्षमा उभिनुपर्छ । भारतीय हस्तक्षेपको विरुद्ध लाग्नुपर्छ । सबैभन्दा ठूलो कुरा राष्ट्रको सार्वभौमिकता हो स्वाधिनता हो स्वतन्त्रता हो । त्यसको पक्षमा जो उभिदैन, त्यो राष्ट्रघाती मानिस हो । देशलाई माया गर्नेहरु, माटोलाई माया गर्नेहरु साम्राज्यवाद र विस्तारवादको विरुद्ध उभिनुपर्छ । अहिले विस्तारवादको नङ्ग्रा सल्वलाईरहेको अवस्थामा साहित्यकारहरुले समयको पदचाप चिन्न सक्नुपर्छ । कविताका स्वर लिएर सडकमा आउनुपर्छ । भारतको युद्ध अपराधस्तरको बेइमानी बलराम तिमल्सिना , गीतकार तथा गजलकार कविहरु भनेको निरपेक्ष कवि मात्रै होइन उनीहरु यो देशको सन्तानपनि हो । नेपालको सार्वभौममाथि कहींबाट खतरा उत्पन्न हुन्छ भने नेपाल आमाको एउटा सन्तान हुनुको नाताले कवि कलाकारहरु चुप लागेर बस्न सक्दैन । कविहरुले साहित्यका विधा मार्फत लड्छन् । सानोभन्दा सानो मुलुकको पनि आफ्नो प्रतिष्ठा हुन्छ । नेपालले यतिबेला कुनै नकरात्मक निर्णय पनि गरेको छैन र भारतमाथि आक्रमण पनि गरेका छैन । नेपालले कुनै आणविक बम पनि बनाएको छैन । सार्वभौम सम्पन्न नेपाली जनताले संविधानसभाबाट संविधान बनाएका छन् । हामीले संबिधान बनाउन पाउने की नपाउने ? कस्तो संविधान बनाउने भन्ने भारतको हिसावकितावभित्र पर्दैन । हामीले संविधान बनायौं, भारतले नाकाबन्दी लगायो । यो एउटा छिमेकीले गर्नै नहुने कार्य हो । त्यसमाथि पनि एउटा भूपरिवेष्ठीत राष्ट्रले निर्वाध पाउनुपर्ने पारवहन अधिकारको विरुद्धमा छ । अझ त्यो भन्दा पनि बढी भारतले तेस्रो मुलुकबाट समेत ल्याएका सामानहरु रोकेर राखेको छ यो एक प्रकारको अमानवीय र युद्ध अपराधस्तरको बेइमानी भारतले गरेको छ । कविताहरु अझ बन्नुपर्छ   केशव सिलवालः कवि कविहरु हमेसा राष्ट्र र समग्र जनताको मुक्तिको पक्षमा उभिएका हुन्छन् । कुनै पनि थिचोमिचो दमनको भइरहेको अवस्थामा कविहरु चुप लागेर बस्न सक्दैन । त्यसकोविरुद्ध कविहरु उभिन जरुरत छ । कविहरु अझ शसक्त कविता लिएर उभिनुपर्दछ । राष्ट्रियता र जनजीविकाको लागि आवाज बुलन्द गरौं गौरी दाहालः कवि भारतीय हस्तक्षेपको विरुद्ध कविहरु मात्र होइन हरेक नागरिकहरु उभिनु आवश्यक छ । त्यसै सिलसिलामा कविहरु आफ्नो कलम लिएर अगाडि उभिएका छन् । भन्नुपर्ने कुराहरु कलममार्फत भनिरहेका छन् । हामी पनि त्यसैमा आवद्ध छौं । देशको राष्ट्रियता जनजिविकाको विषयमा कविता मार्फत बुलन्द ढंगले बोलिरहेका छौं । कलम बोकेर लड्नुपर्छ केवल बिनाबी : कवि कविहरुले समाजमा भएको विभेदलाई राम्रोसँग नियालेको हुन्छ । समाज भित्र रहेको विभेद पर्गेल्ने चेत कविहरुमा हुन्छ । अहिले भइरहेको नाकाबन्दीको विरुद्ध कविहरु उठ्न जरुरी छ । कविहरु चेतनशील कलमवीर भएको कारणले कहिले बन्दुक पनि बोकेर लडे अहिले कलम बोकेर लड्नु आवश्यक छ । जलिरहेको घरमा उत्सव कसरी मनाउने ? पुन्य गौतम ‘विश्वास’ :कवि भारतीय विस्तारवादले नेपालको राष्ट्रियता, जनतन्त्र र जनजीविकामाथि अत्यन्तै संगीन संकट खडा गर्यो । नाकाबन्दीमा पतन भएको यो हस्तक्षेप आममानिसहरुमा भन्दा पहिला कविहरुमा पहिलो छोयो र त्यसपछि यो नालायक घृणायोग्य हस्तक्षेपकोविरुद्ध कविहरु जागेको हो । घर जलिरहेको छ, त्यसको उत्सव मनाउन सकिदैन । त्यसकारण प्रतिरोधको अभिव्यक्त गर्न कविहरु सडकमा आएका हुन् ।